Mới đây, H&M và nhiều thương hiệu thời trang khác ở phương Tây đang phải đối mặt với sự tẩy chay ở Trung Quốc vì lập trường chống lại cáo buộc sử dụng lao động cưỡng bức để sản xuất bông ở khu vực phía tây Tân Cương.

Hashtag #IsupportXinjiangCotton (tạm dịch: Tôi ủng hộ bông Tân Cương) hiện đang là chủ đề thịnh hành nhất trên Weibo với hơn 1,8 tỉ lượt xem.

H&M đã làm gì với bông Tân Cương?

Vào tháng 9 năm ngoái, trên trang web chính thức của mình, H&M đã tuyên bố ngừng dùng bông vải từ Tân Cương vì “lo ngại sâu sắc về những cáo buộc cưỡng ép lao động, vi phạm nhân quyền và phân biệt đối xử các nhóm sắc tộc tôn giáo thiểu số ở Tân Cương.”

Tuy nhiên, đến tháng 3 năm nay, vụ việc bỗng bùng lên tranh cãi dữ dội ở Trung Quốc với nhiều lời kêu gọi mọi người tẩy chay sản phẩm của thương hiệu Thụy Điển.

Cụ thể hơn, trong một bài đăng trên Weibo chính thức, thương hiệu H&M đã tuyên bố sẽ không làm việc với bất kỳ nhà máy sản xuất hàng may mặc nào ở khu vực Tân Cương vì những cáo buộc liên quan tới phân biệt chủng tộc với người Duy Ngô Nhĩ (Uyghur). Đồng thời, với mong muốn luôn duy trì các tiêu chuẩn cao và tính minh bạch trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhà bán lẻ thời trang lớn thứ hai của Thụy Điển cũng sẽ không mua bông sản xuất ở khu vực này.

Hành động tẩy chay này không đại diện cho bất kỳ quan điểm chính trị nào … Tập đoàn H&M luôn tôn trọng người tiêu dùng Trung Quốc. Chúng tôi cam kết đầu tư và phát triển lâu dài tại Trung Quốc.

Cáo buộc cũng đến từ các thương hiệu phương Tây khác

Cùng quan điểm với H&M, thời gian vừa qua, một số công ty phương Tây cho biết họ sẽ kiểm tra chuỗi cung ứng toàn cầu của mình để đảm bảo không có sản phẩm bông Tân Cương sau cáo buộc lao động cưỡng bức liên quan đến người Duy Ngô Nhĩ trong khu vực.

Nhiều “ông lớn” ở phương Tây cũng đã phải đối mặt với những lời chỉ trích nặng nề. Các thương hiệu khác như Burberry (Anh), Nike (Mỹ), New Balance (Mỹ) và Adidas (Đức) cũng bị tẩy chay sau khi tờ People’s Daily liệt kê các công ty này vào danh sách doanh nghiệp không sử dụng bông Tân Cương.

Bên cạnh những ông lớn trong ngành thời trang phản đối mạnh mẽ bông Tân Cương, các nhà hoạt động và một số chính trị gia phương Tây cũng đã tìm cách buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm vì đã sử dụng các hình thức tra tấn, cưỡng bức lao động và triệt sản đối với người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.

Theo đó, vào tháng 12, chính phủ Hoa Kỳ cho biết họ sẽ chặn tất cả nhập khẩu bông từ Tân Cương vì lo ngại chúng “có thể đã được thực hiện bởi lao động nô lệ trong một số vi phạm nhân quyền nghiêm trọng nhất hiện nay.” Trong tuần qua, Mỹ, Anh và Liên minh châu u đều đưa ra các biện pháp trừng phạt mới đối với các quan chức Trung Quốc vì vai trò của họ trong các cáo buộc vi phạm nhân quyền ở Tân Cương.

Tân Cương là địa phương mũi nhọn của ngành nông nghiệp trồng bông vải

Nhiều lần phủ nhận các cáo buộc trên, Trung Quốc đã phản bác bằng các biện pháp riêng của mình, nói rằng phương Tây “truyền bá những lời nói dối một cách ác ý.” Theo đó, đối với Trung Quốc, Tân Cương được xem như những trại hướng nghiệp và đào tạo nghề. Từ đó, tạo điều kiện việc làm cho người Duy Ngô Nhĩ và ngăn chặn chủ nghĩa cực đoan.

Huyện Shaya thuộc khu tự trị Tân Cương là một trong các địa phương mũi nhọn của ngành nông nghiệp trồng bông vải. Khu vực này – với 130,000 hecta trồng bông, đã có những đóng góp quan trọng cho ngành may mặc đất nước tỷ dân nói riêng – với 87% sản lượng bông, và thế giới nói chung.

Quá trình thu hoạch ở đây phần lớn đều thông qua máy móc. Tại một cánh đồng, người ta sử dụng 10 máy gặt để thu hoạch 120 hecta bông và 80% bông ở khu vực này được thu hoạch bằng máy. Không chỉ thế, huyện Shaya còn có những hợp tác xã nông dân để giúp đỡ người dân 150 ngôi làng trồng và thu hoạch bông.

Sự tẩy chay từ Trung Quốc

Vì những tuyên bố phản đối bông Tân Cương mà H&M cùng các thương hiệu phương Tây đang phải hứng chịu làn sóng tẩy chay từ Trung Quốc.

Đài truyền hình CCTV chỉ trích H&M đã có “một nước đi sai lầm khi cố gắng đóng vai anh hùng chính nghĩa” và mỉa mai H&M chắc chắn sẽ phải trả giá đắt cho hành động này. Các dân mạng khác thì gọi lập trường của H&M là “ngu dốt và kiêu ngạo.“

Không chỉ trên Apple Maps, Baidu Maps, 400 cửa hàng của H&M đều bị xóa sổ khỏi các dịch vụ gọi xe, ứng dụng thương mại điện tử.

Các nền tảng thương mại điện tử lớn của quốc gia này cũng đã loại bỏ các sản phẩm của các thương hiệu trong “danh sách đen” khỏi các kệ hàng trực tuyến. Đồng thời, chúng còn bị chặn bởi một số ứng dụng, trang đánh giá và xếp hạng lớn. Nhiều video đang lan truyền trên mạng xã hội cho thấy một trung tâm mua sắm ở Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên đã dỡ bỏ bảng hiệu quảng cáo của H&M bên ngoài trung tâm thương mại.

Từ làn sóng nói không với bông Tân Cương vừa qua, các ngôi sao với vi trò đại sứ cho các thương hiệu H&M, Nike, Burberry,… tại thị trường Trung Quốc, đã lần lượt chấm dứt hợp đồng để bày tỏ lập trường.

Sau khi những tranh cãi diễn ra, Tống Thiến và Hoàng Hiên là hai diễn viên kiêm đại sứ thương hiệu của H&M đã đưa ra thông báo ngừng hợp tác với thương hiệu. Châu Đông Vũ và Tống Uy Long đã đưa ra thông báo chấm dứt vai trò đại sứ thương hiệu Burberry. Lưu Diệc Phi và Trần Dịch Tấn cũng quyết định ngừng hợp tác với Adidas. Nike cũng không tránh khỏi nguy cơ bị chấm dứt hợp đồng với Vương Nhất Bác và Đàm Tùng Vận khi cả hai đã thông báo trên mạng xã hội Weibo về việc dừng quan hệ hợp tác với gã khổng lồ đồ thể thao của Mỹ.

Những công ty “thừa nước đục thả câu”

Trong khi “cơn bão” tẩy chay bông Tân Cương vẫn không vơi đi trên các trang mạng xã hội Trung Quốc và thế giới, một số công ty ở Trung Quốc đã bắt đầu lợi dụng thời cơ để đẩy mạnh quảng cáo việc sử dụng nguyên liệu bông này.

Thương hiệu Trung Quốc Anta Sports cho biết họ sẽ tiếp tục sử dụng bông từ Tân Cương bất chấp những ồn ào xung quanh chất liệu này. Trong khi đó, nhà bán lẻ Nhật Bản Muji cũng đã bắt đầu đẩy mạnh quảng cáo các sản phẩm làm bằng bông Tân Cương.

FILA Trung Quốc – thương hiệu được Anta Sports mua lại từ thương hiệu FILA của Ý vào năm 2009, cũng “gia nhập” hội những thương hiệu sử dụng bông sản xuất tại Trung Quốc và cả Tân Cương, và đã tiến hành thủ tục rút khỏi BCI (Better Cotton Initiative).

Xem thêm:
#KhôngQuạu: Từ sự việc của Alexander Wang – Kinh doanh phải đi liền với đạo đức
#KhôngQuạu: Bottega Veneta dự định làm gì khi tự xóa mình khỏi các trang mạng xã hội?
Trở thành fashionista với 10 App thời trang