Đáng giá rủi ro tốt đòi hỏi sự can đảm và tự tin. Vậy làm thế nào để thực hiện điều đó một cách hiệu quả?
Khi đi làm, bạn có cảm giác có một số người rất giỏi trong việc đảm nhận và giải quyết những đầu việc mà thoạt nhìn như sẽ trở thành mối nguy cho doanh nghiệp không?
Nếu giao cho họ một thử thách nào đấy, họ sẽ ngay lập tức lao vào. Bạn sẽ thấy những người này thường là những cá nhân có các sáng kiến hữu dụng để giải quyết vấn đề, thúc đẩy hoàn thành các dự án với nhiều nguy cơ tiềm ẩn, và đưa ra những quyết định táo bạo trong công việc. Họ được ngưỡng mộ và tôn trọng vì khả năng đứng lên khi người khác chỉ muốn tránh né rủi ro.
Những người này chính là những nhân tố thúc đẩy sự thay đổi, tiên phong, và có tầm nhìn xa. Họ sở hữu khả năng đánh giá và giải quyết các vấn đề khó khăn, lòng can đảm đối mặt với sự bất định. Nhưng điều gì khiến họ trở thành những người giỏi đánh giá rủi ro? Đó có phải là tài năng bẩm sinh không? Cũng có thể lắm. Nhưng việc đánh giá rủi ro cũng là một kỹ năng có thể được rèn luyện thông qua kinh nghiệm và thực hành.
Đối với hầu hết mọi người, cái viễn cảnh mà phải thực hiện điều gì đó chưa từng có tiền lệ thường rất là đáng sợ. Nó khơi dậy những nỗi sợ lớn nhất của những ai đang đi làm – đó là thất bại hoặc phải đối mặt với sự xấu hổ khi không đạt được kỳ vọng và không đáp ứng được mong đợi của người khác (đặc biệt là cấp trên hoặc trong đội nhóm).
Còn bạn thì sao? Bạn có dám đón nhận và đánh giả những rủi ro có thể xảy đến trong công việc, hay tiếp tục “đi theo lối mòn” khi làm việc? Bởi nếu còn tiếp tục như thế, có thể, bạn sẽ bỏ lỡ những cơ hội để thăng tiến trong sự nghiệp đấy!
Đáng giá rủi ro tốt đòi hỏi sự can đảm và tự tin. Vậy làm thế nào để thực hiện điều đó một cách hiệu quả?
Trước khi tiến hành 1 đầu việc nào đó mà bạn cảm thấy chưa có tiền lệ, hãy tự hỏi mình 5 câu hỏi sau để đưa ra quyết định, và tăng cơ hội thành công. Biết đâu, một khi đã bắt đầu, bạn sẽ bước vào một hành trình phát triển không ngừng, khao khát những rủi ro lớn hơn và để “làm đẹp CV” mình thì sao?
Đương nhiên, đánh giá rủi ro mà không có tiêu chí rõ ràng là hành động thiếu suy xét. Nó giống như việc nhảy xuống biển mà không biết điều gì đang chờ đợi mình và chỉ cầu rằng mình không bị sao thôi vậy!
Không phải rủi ro nào cũng đáng để thực hiện cả. Một số có thể gây hại cho sự nghiệp của bạn nếu đối mặt với chúng mà không chuẩn bị kỹ lưỡng. Ví dụ: Đảm nhận trách nhiệm khi chưa có đủ kỹ năng, hoặc tuyên bố mình là chuyên gia trong lĩnh vực mà không thực sự hiểu kỹ về nó.
Mặc dù chấp nhận rủi ro có thể mang lại lợi ích, nhưng nó cũng tiềm ẩn những hậu quả tiêu cực. Mọi rủi ro đều đi kèm với một cái giá — không chỉ về mặt tài chính mà còn cả cảm xúc, thể chất và xã hội.
Để đánh giá liệu rủi ro có đáng để bạn đầu tư thời gian và công sức, hãy tự hỏi những câu hỏi sau:
Sau khi suy nghĩ thấu đáo mà vẫn muốn thực hiện công việc khó nhằn đấy, hãy trả lời thêm các câu hỏi sau:
Đừng đánh giá rủi ro và chấp nhận thực hiện nếu nó không đáng. Thời gian của bạn là có hạn, nên hãy dành nó cho những đầu việc xứng đáng hơn nhé.
Trong 1 lá thư gửi cổ đông, ông Jeff Bezos – nhà sáng lập công ty Amazon, đã mô tả 2 loại quyết định: Quyết định không thể đảo ngược (loại 1) và có thể đảo ngược (loại 2).
Ông ví những quyết định không thể đảo ngược như “cánh cửa 1 chiều” (“one-way doors“) và cho rằng những quyết định này cần được thực hiện một cách cẩn trọng, chậm rãi, và có sự cân nhắc kỹ lưỡng: “Nếu bạn bước qua cánh cửa và không thích những gì thấy ở phía bên kia, bạn sẽ không thể quay lại nơi bạn đã ở trước đó.”
Tuy nhiên, ông cho rằng hầu hết các quyết định trong tổ chức không như vậy. Chúng vẫn có thể thay đổi và đảo ngược, giống như “cánh cửa 2 chiều”: “Nếu bạn đưa ra một quyết định loại 2 không tối ưu, bạn sẽ không phải chịu hậu quả quá lâu. Bạn có thể mở cửa và quay lại. Những quyết định này có thể và nên được thực hiện nhanh chóng bởi những cá nhân hoặc nhóm nhỏ có khả năng đánh giá cao.”
Vậy, khi đánh giá rủi ro, quyết định bạn đưa ra thuộc loại nào — có thể đảo ngược hay không thể đảo ngược? Nếu ở vế 1 và khả thi, hãy tiến hành ngay và đừng suy nghĩ quá nhiều.
Ví dụ: Nếu bạn định nghỉ việc để khởi nghiệp, chắc chắn sẽ có rủi ro, nhưng rủi ro này không quá lớn và có thể đảo ngược — bạn vẫn có thể tìm được công việc khác nếu doanh nghiệp thất bại.
Tuy nhiên, nếu ở vế thứ 2, ta nên dừng lại và suy nghĩ thêm. Thời gian và công sức để giảm bớt sự bất định sẽ rất đáng giá đấy. Bởi lẽ, một khi quyết định không thể đảo ngược đã được thực hiện thì rất khó để thay đổi.
Ví dụ: Quyết định thông báo rằng công ty sẽ hoạt động 100% từ xa không nên được đưa ra một cách vội vàng. Vì khi chính sách này được áp dụng mà không hiệu quả, thì đưa nhân viên trở lại văn phòng sẽ không dễ dàng.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng trì hoãn rủi ro để có quyết định tốt hơn không có nghĩa là lảng tránh vô thời hạn. Khi đã có đủ dữ liệu hoặc cảm thấy trực giác mách bảo rằng đã đến lúc đưa ra quyết định, sai lầm lớn nhất sẽ là tiếp tục chờ đợi.
Điều này đòi hỏi bạn phải chủ động thực hiện các bước để gia tăng khả năng đạt được mục tiêu, đồng thời chuẩn bị để đối mặt với những điều chưa biết và thách thức phát sinh. Bạn cần xác định những yếu tố có thể giúp tăng cơ hội thành công và những gì có thể làm giảm chúng.
Hãy tự hỏi:
Bạn không cần phải giải quyết mọi khả năng ngay từ đầu, nhưng việc chuẩn bị sẵn sàng kế hoạch đối phó khi vấn đề phát sinh sẽ tăng đáng kể cơ hội thành công.
Hơn nữa, nếu đã đánh giá rủi ro kỹ rồi mà vẫn thất bại, thì đó không phải là dấu chấm hết. Hãy học từ thất bại, xác định những gì cần thay đổi để làm tốt hơn lần sau.
Tác giả Stephen Covey viết trong cuốn sách 7 Thói Quen Hiệu Quả như sau: “Người chủ động tập trung nỗ lực của mình vào “Vòng tròn Ảnh hưởng”. Họ tập trung vào những sự việc, sự vật mà họ có thể kiểm soát. Bản chất năng lượng của họ là tích cực, nó mở rộng và khuếch đại, làm tăng chu vi “Vòng tròn Ánh hưởng“.”
Khi đánh giá rủi ro và quyết định tiến hành, dù bạn có chuẩn bị kỹ lưỡng đến đâu, mọi thứ có thể sẽ không diễn ra như mong đợi. Dù đã trong tâm thế sẵn sàng đối mặt với điều chưa biết, bạn vẫn không thể đảm bảo thành công vì có nhiều yếu tố bên ngoài vượt ngoài tầm kiểm soát.
Nếu như thế, hãy phân loại những điều có thể trở thành sai lầm thành 2 nhóm:
Stephen Covey nói thêm về “Vòng tròn Quan Tâm” như sau:
“Ngược lại, người bị động tập trung nỗ lực của mình vào “Vòng tròn Quan tâm”. Họ tập trung vào điểm yếu của người khác, vào những vấn đề của môi trường bên ngoài, vào hoàn cảnh nằm ngoài khả năng kiểm soát của họ. Sự tập trung này dẫn đến các thái độ đổ lỗi, lên án và thói quen dùng ngôn từ bị động… Vô tình, họ tự biến mình thành nạn nhân. Sự tập trung này làm tăng năng lượng tiêu cực, cộng với việc bỏ mặc những điều họ có thể làm được, khiến cho “Vòng tròn Ảnh hưởng” bị thu nhỏ lại.“
Khi đối mặt với mối nguy tiềm ẩn, hãy tập trung vào quá trình thay vì kết quả – bởi đó chỉ có thể là yếu tố duy nhất bạn có thể kiểm soát.
Làm tốt quá trình sẽ mở rộng “Vòng Tròn Ảnh Hưởng”, cho phép bạn đối mặt một cách khách quan; trong khi ám ảnh về kết quả chỉ lãng phí suy nghĩ, gây căng thẳng và lo âu mà không mang lại giá trị thực sự.
Hãy làm mọi thứ có thể để thành công, nhưng cũng nên chuẩn bị tinh thần để chấp nhận bất kỳ kết quả nào. Đừng than phiền, đừng tiếc nuối. Hãy nhớ rằng bạn đã làm hết sức có thể rồi.
Bạn đọc không nhầm đâu! Nếu muốn có khả năng đánh giá rủi ro thật tốt trong mọi trường hợp, điều duy nhất ta có thể làm là xây dựng thói quen. Khoa học đã cho thấy, bất kỳ việc gì được thực hiện lặp đi lặp lại và nhất quán sẽ trở nên dễ dàng hơn, Vậy sao ta không làm vậy với việc đánh giá rủi ro?
Điều này xảy ra là vì não bộ luôn tìm cách giảm bớt nỗ lực, để tâm trí có thêm thời gian nghỉ ngơi. Do đó, những hành động được thực hiện liên tục sẽ được chuyển hóa thành quy trình tự động, đây chính là cốt lõi của việc hình thành thói quen.
Càng đánh giá rủi ro, bạn càng nâng cao khả năng chịu đựng sự không chắc chắn trong công việc. Chấp nhận tiến hành càng nhiều lại rèn luyện tinh thần và giúp bạn ngày càng dễ dàng đối mặt với những điều chưa biết. Khi đấy, bạn không chỉ nhuần nhuyễn trong việc đánh giá rủi ro, mà còn biết cách chọn khi nào nên chấp nhận và cách xử lý khi kết quả không như mong muốn. Từ đấy, nó sẽ dần trở thành bản năng thứ 2 của bạn.
Rèn luyện khả năng đánh giá rủi ro là một lợi thế lớn trong sự nghiệp. Vì thế, đừng để nỗi sợ và sự tự ti ngăn cản bạn phát huy hết tiềm năng của mình. Hãy bắt đầu từ những rủi ro nhỏ, tăng dần theo thời gian, và từng bước xây dựng sự can đảm để chấp nhận những bắc trắc lớn hơn.
Xem thêm những bài viết khác dưới đây:
Có nhiều tranh luận về việc trí tuệ nhân tạo (AI) thay thế con người,…
Chúng ta thường phải đứng trước những lựa chọn không hề dễ. Đôi lúc là…
Tết vẫn vui, chỉ là chúng ta đã đánh mất đi khả năng cảm nhận…
Đây không chỉ là vấn đề đau đầu cho các cặp đôi, mà còn là…
Các tác phẩm tại "Giấc Mơ Rực Rỡ" phản ánh tình yêu và sự trân…
Hơn cả một điểm mua bán, những khu chợ còn là nơi người ta tìm…