The Millennials Life

Adam McKay – Đạo diễn của “Don’t Look Up” (Đừng nhìn lên) nói rằng: Sau khi sống trong một thế giới mà mọi người ngày càng trở nên kỳ quái, ông muốn tạo nên một sự pha trộn giữa những thuyết âm mưu thay vì kiến thức khoa học, giữa những người quan tâm tới tin tức lá cải nhiều hơn những thông tin liên quan đến sự sống còn, giữa những màn tấu hài lố bịch của truyền thông bên cạnh những nỗi buồn… Tất cả những nguyên liệu đó đã giúp Netflix tạo ra một nồi lẩu thượng hạng với đầu bếp là một dàn sao hạng A của Hollywood. Bộ phim đã mang lại cho người xem cảm giác như mình đang ngồi trên rooftop (sân thượng) của một khách sạn 5 sao, nhúng lẩu bò Mỹ và bàn về một chủ đề rất “khoa học”: Chuyện chính trị.

I. Món ăn tinh thần với nguyên liệu phong phú

Thay vì trực tiếp truyền tải thông tin về những hiểm hoạ mà nhân loại sẽ phải đối mặt qua bài nghiên cứu khoa học dày đặc chữ, những bộ phim tài liệu có giọng thuyết minh đều đều, Adam Mckay đã đem nỗi lo của mình chuyển thể thành một tác phẩm ngụ ngôn bằng hình ảnh.

Nhân vật chính trong câu chuyện châm biếm này gồm: Một ngôi sao chổi (to gấp 5-10 lần thiên thạch đã làm khủng long tuyệt chủng), một vị tổng thống vì scandal “lộ hàng” mới nghĩ đến chuyện cứu trái đất để dành lấy những phiếu bầu; một vị bác học uyên bác nói không ra hơi; một nàng tiến sĩ tương lai cố gắng cảnh báo nguy cơ với toàn nhân loại nhưng không ai tin bởi quả đầu từa tựa “khá bảnh” phiên bản nữ . Họ cùng sử dụng truyền thông, kiến thức, thẩm quyền phát ngôn của mình để nói về một vấn đề, nhưng ẩn sau trong đó lại là những mục đích khác nhau. Sự tương phản đó đã giúp “Don’t Look Up” tạo nên một mớ hỗn độn tuyệt vời. Để rồi trong suốt quá trình theo dõi tác phẩm, dù có cười hay khóc, ta cũng phải nghiến răng thừa nhận rằng: “chà! sự lố bịch mà bộ phim khắc hoạ đã đạt được tỉ lệ 1:1 so với đời thực.”

Những vấn đề trong “Don’t Look Up” lộn nhào vào nhau, như một nồi lẩu thập cẩm với thành phần đa dạng. Ở đó ta thấy một tác phẩm truyền tải nỗi lo về thảm hoạ diệt vong, được pha chế thêm ý nghĩa về tình cảm gia đình, thêm một chút vị chua xót về sự đảo lộn trong giá trị quan của con người.

Thay vì lo lắng đến một thiên thạch có thể tận diệt cả địa cầu, người ta lại hướng toàn bộ sự chú ý để theo dõi câu chuyện về một nàng ca sĩ bị cắm sừng, giây trước cô vừa khóc lóc, giây sau đã lập tức quay lại với tra nam phản bội mình ngay tại sóng truyền hình. Các chính trị gia cũng gạt việc lên kế hoạch cứu trái đất qua một bên, tấm tắc cười với nhau về chuyện một nữ tổng thống hút thuốc có thể giúp tăng mức độ tín nhiệm lên chóng mặt thế nào. Đứng trước một thế giới mà cái gì cũng phải buồn cười, cũng phải hài hước, các chương trình đưa tin cũng không còn đề cao mức độ cấp thiết của thông tin. Thay vào đó, họ tập trung vào số lượng người xem, câu chuyện đời tư của người nổi tiếng, khả năng bắt trend của mỗi lần phát sóng. Tất cả những điều đó đã biến một thảm hoạ có thể giết sạch hơn 7 tỷ người trên trái đất trở thành một vở hài kịch không hơn không kém.

Tác phẩm cũng giúp người xem nhận ra, trong cuộc sống, khi muốn ai đó chú ý tới một vấn đề, nội dung được đề cập dù có cấp thiết bao nhiêu cũng không quan trọng bằng cách mà người khác truyền đạt nó. Nếu người nghe cảm thấy bị tấn công, chủ đề quá khó hiểu, hoặc cảm thấy não bộ của mình đã quen với những điều đơn giản, khôi hài thay vì những tin tức phức tạp, họ sẽ lập tức đem bộ não cất đi. Các lý lẽ, nguyên tắc lúc bấy giờ không còn quan trọng bằng sự thoải mái mà người nghe muốn đón nhận.

Đó là lý do tại sao con người trong thế giới của” Don’t Look Up” nói riêng và loài Homo sapiens nói chung có thể chấp nhận một cách dễ dãi những chủ đề tầm thường, kỳ quặc với cách truyền đạt cuốn hút hơn là những nội dung cấp thiết, đúng đắn được trình bày chi tiết, phức tạp. Chúng ta dễ dàng bỏ phiếu cho anh đồng nghiệp thường xuyên đi nhậu với mình làm trưởng phòng thay vì một ứng cử viên xa xôi nào đó có kinh nghiệm làm việc dồi dào. Chúng ta sẵn sàng phủ nhận những quan điểm tuyệt vời từ kẻ mà mình ghét thay vì đánh giá khách quan rằng thông tin đó là vô cùng hữu ích và thiết thực. Hay tương tự như vị tổng thống do Meryl Streep đóng, khi đứng trước những trình bày mang tính chuyên môn về khoa học, ta có thể ngáp dài và cảm thấy nó xa vời, bất kể điều này liên quan mật thiết đến mạng sống của mình ra sao.

II. Những điểm trừ của Don’t Look Up

Mặc dù có một kịch bản chắc tay, sở hữu dàn diễn viên hạng A, song “Don’t Look Up” vẫn vấp phải khá nhiều lời chê từ khán giả. Nhiều ý kiến trò rằng dù đi theo hướng Dark Comedy, nhưng những trò đùa trong tác phẩm vẫn chưa đủ sâu sắc để kích thích tư duy người xem. Khán giả thường bật cười vì sự ngớ ngẩn của các nhân vật thay vì tính ẩn dụ tinh tế trong nhiều tình tiết. Tuy nhiên nếu xét theo một góc độ khác, đây có lẽ cũng không hẳn là một điểm yếu của phim.

Đạo diễn Adam Mckay dường như không cố gắng truyền đạt một thông điệp gì đó quá khó hiểu, với vô vàn tầng lớp nghĩa mà khán giả phải xem đi xem lại để ngẫm nghĩ. Dàn sao hạng A gồm Leonardo DiCaprio, Jennifer Lawrence, Meryl Streep, Cate Blanchett, Jonah Hill…cũng không cần tỏ ra sâu sắc để xứng đáng với danh tiếng, tuổi nghề mà mình đã dày công xây dựng. Tất cả những gì đội ngũ làm phim muốn mang tới chỉ đơn thuần là khắc hoạ chân thực lại những thực trạng quen thuộc trong cuộc sống, những vấn đề ai cũng biết bằng ngôn ngữ điện ảnh. Giống như những mảnh ghép đã có sẵn, chuyện ta cần làm là thu thập, ghép nó thành bức tranh toàn cảnh và đưa bộ phim trở thành một chủ đề mà bất cứ ai cũng có thể tiếp cận.

“Don’t Look Up” mang lại một bầu không khí tương tự như khi những đám bạn tụ tập lại với nhau với nhau trên bàn ăn. Trong 2 tiếng 25 phút gặp gỡ đó, người ta vừa có thể kể chuyện gia đình, bàn về drama nóng vừa hóng được trong ngày, song cũng có thể chia sẻ về các chủ đề mang nhiều kiến thức như khoa học, chính trị và các triết lý sống.

III. Kết

“Don’t Look up” không thoả mãn sự kì vọng của nhiều người bởi tính sâu sắc, thâm thuý chưa thể sánh bằng các tác phẩm tiền nhiệm do Adam Mckay chỉ đạo. Tuy nhiên, bộ phim vẫn là một điểm sáng của nền điện ảnh u ám của năm 2021. Phát hành vào thời điểm cuối năm,“Don’t Look up” giống như những thước phim tổng kết, đưa người xem đi lướt qua những vấn đề xã hội một cách hài hước, nhẹ nhàng. Để rồi đến khi màn hình tối lại, người ta cảm giác như mình vừa có một lời nhắc nhở dịu dàng về việc mỗi người nên nhìn nhận một cách đúng đắn về các vấn đề chính trị, xã hội, môi trường ra làm sao.

Đứng trước những nỗi lo giống như: Covid-19, thảm hoạ môi trường, biến đổi khí hậu, ta muốn coi đó là cơ hội thay đổi, một giả thuyết viển vông, một cơ hội làm giàu hay một vở hài kịch là tuỳ mỗi người. Tuy nhiên, kết quả mà chúng ta nhận được sẽ phụ thuộc vào chính góc nhìn đó.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Don’t Look Up – Có gì trong bộ phim “tiên tri” của Adam McKay?
Don’t Look Up và dàn cast nhiều sao hơn cả trời đêm không trăng
Cuối năm bận rộn “cày cuốc” với những dự án đình đám của Netflix
7 bộ phim sở hữu dàn cast triệu đô “đáng hóng” năm nay