Euro 2024 và câu chuyện về mùa cá độ

Euro 2024 đến… mùa cá độ bắt đầu, mùa trộm cắp, mùa mua hàng sang tay, mua hàng thế chấp tại các cửa hàng cầm đồ. Thể thao mà không dự đoán, không cá cược thì thật buồn tẻ nhưng mà khi những trò vui dẫn đến một kết cục không mấy tích cực thì đó cũng là lúc các lực lượng chức năng vào cuộc.

Không cần đi đâu xa, chỉ cần lướt các trang mạng và e-magazine là ta có thể thấy được hàng loạt các tin tức về sự nở rộ của các tổ chức cá độ bóng đá mùa Euro 2024. Hình ảnh bắt mắt, những dòng quảng cáo chuyên nghiệp, cùng các lời mời gọi hấp dẫn thu hút những người tò mò, muốn thử điều gì đó kích thích, tìm kiếm vận may… không có gì mới và những chuyện này luôn diễn ra mỗi dịp có một sự kiện thể thao nào lớn.

Thế nhưng nếu không nằm trong số trên, một số người sẽ tự hỏi: “Có điều gì hấp dẫn trong việc đặt cược cho đội bóng mình yêu thích?” Hàng triệu người đam bóng đá bị cuốn hút bởi phần không thể thiếu này vì nhiều yếu tố, có thể kể đến tâm lý của người cá cược, sự may/rủi trong quy cách của cá độ và tính chiến lược của nó. Một khi rơi vào dòng chảy này người cá cược sẽ có thêm những yếu tố thúc đẩy mới mẻ trong trải nghiệm kịch tính khi theo dõi một trận bóng hơn bình thường rất nhiều.

Hiểu về cá độ bóng đá

Cá cược trong bóng đá như mùa giải Euro hay bất cứ bộ môn thể thao nào, về cơ bản là dự đoán kết quả các trận đấu và đặt cược tương ứng theo nhà cái. Để nói cụ thể, cá độ ở các trận đấu bóng đá sẽ dựa trên việc dự đoán kết quả của trận đấu hoặc tỉ số bàn thắng. Người chơi sẽ cược theo tổng số bàn thắng, kèo trên, kèo dưới, kèo Xiên, Tài, Xỉu…

Việc đặt tỷ lệ cược cho các kết quả của các nhà cái có thể xảy ra dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm hiệu suất của đội, tình huống chấn thương của cầu thủ, dữ liệu lịch sử và quan điểm của công chúng. Vì vậy, người cá độ phải hiểu cách thức hoạt động của tỷ lệ cược nếu mong muốn kết quả tốt và có khoản tiền thưởng đi kèm. Với những dữ kiện trên, đôi khi việc cá độ không chỉ đơn giản là may rủi, hên xui nữa.

Nếu bạn là một tay mơ và mong đợi một vận may rơi xuống, hoặc vốn hiểu biết chỉ một vài khía cạnh thì tham gia cá độ và chơi cùng những tay chuyên am hiểu về các chiến lược trong từng trận đấu, biết quản lý rủi ro, hiểu các hình thức cá độ,… thì lúc này bạn không khác nào như kẻ “đánh cá xa bờ và không biết phương hướng quay đầu lại”, có thể ăn may một hai lần nhưng hậu quả cuối cùng sẽ rất thê thảm.

Bệnh cá độ bóng đá trong tâm lý học

Các rối loạn kiểm soát xung động (ICDs) là một nhóm các rối loạn tâm thần, đặc trưng bởi khó khăn trong việc kiểm soát các xung động hung hăng hoặc chống đối xã hội. Vì chúng có thể liên quan đến bạo lực thể xác, trộm cắp hoặc phá hoại tài sản, các rối loạn này thường gây ra những ảnh hưởng có hại cho cả người mắc và những người xung quanh.

Các rối loạn kiểm soát xung động bao gồm rối loạn bộc phát từng cơn (có thể thấy ở việc không thể chống lại các xung động hung hăng hoặc bạo lực); chứng ăn cắp vặt (xung động trộm cắp những thứ không cần dùng); và chứng cuồng phóng hỏa (xung động không thể kiểm soát để đốt cháy).

Trong cuốn Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM; phiên bản thứ 5, tái bản năm 2013), rối loạn nhân cách chống đối xã hội và rối loạn chống đối không tuân thủ được xếp vào cùng một nhóm, được phân loại chung là các rối loạn gây rối, kiểm soát xung động và hành vi.

Chúng tôi đề cập đến ngữ cảnh trên để làm gì? Bởi vì, trong cuốn sách đó, bệnh lý về cờ bạc từng được xếp vào nhóm rối loạn kiểm soát xung động (ICDs), nhưng hiện nay nó được xem là một rối loạn liên quan đến hành vi nghiện. Và đây là loại nghiện duy nhất ở thời điểm hiện tại không liên quan đến các chất ma túy hoặc rượu.

Các chuyên gia định nghĩa rối loạn cờ bạc là một sự thôi thúc không kiểm soát để được tiếp tục cờ bạc, bất chấp những tổn hại mà nó gây ra cho cuộc sống của mình. Điều này có thể dẫn đến sự tan vỡ của một gia đình, mất việc làm và tài chính, các vấn đề pháp lý, và nhiều hệ luỵ khác. Giống như rối loạn khi sử dụng chất kích thích, hành vi cá độ bóng đá cũng sẽ khiến người nghiện tăng dần khả năng chịu đựng, yêu cầu ngày càng nhiều lượt cá độ để đạt được cảm giác hưng phấn trước đó.

Những người mắc rối loạn cờ bạc thường đặt cược dẫn đến thua lỗ. Họ sử dụng hết tiền tiết kiệm và tạo ra nợ nần. Người đó cũng có xu hướng che giấu hành vi của mình và đôi khi chuyển sang trộm cắp hoặc lừa đảo để tiếp tục chìm vào cơn nghiện của mình. Và từ đó, tạo nên một vòng luẩn quẩn, khi nhiều người tiếp tục “đuổi theo” những khoản thua lỗ của mình bằng cách cá độ thêm.

Cá độ bóng đá hấp dẫn đến thế sao?

Qua những mùa giải Euro đã cho chúng ta biết được gì, thì đó chính là một số bộ phận người dân Việt Nam rất thích cá độ bóng đá. Có rất nhiều lý do để giải thích hiện tượng này, nhưng nếu nhìn sâu, ta có thể thấy việc làm phạm pháp này có yếu tố may/rủi ở trong đó. Cốt lõi của cá độ bóng đá đó là sự hấp dẫn nằm ở trải nghiệm vừa xem và vừa hưởng ứng các hoạt động với những người khác, có thể nói chung quy là quay về câu chuyện là một phần trong cộng đồng.

Đối với nhiều người, cá độ bóng đá làm tăng trải nghiệm xem, biến những khán giả thụ động thành những người thực sự tham gia với sự quan tâm đặc biệt đến kết quả của trận đấu. Cơ hội dự đoán kết quả, phân tích hiệu suất đá của đội bóng và chiến lược hóa cách đặt cược là những ‘chất xúc tác’ trong những buổi xem bóng đá.

Hơn nữa, cá cược bóng đá mang lại sự hấp dẫn về lợi ích tài chính. Với hiểu biết về trận đấu, óc phân tích và một chút may mắn, người chơi thực sự có thể biến niềm đam mê về bóng đá của mình thành một cách để sinh lời. Ngoài ra, cá độ bóng đá vốn dĩ ‘nổi như cồn’ như vậy là vì sự đa dạng trong hình thức cá cược. Từ việc gặp mặt nhau ở mỗi trận đấu đến các nền tảng và ứng dụng trực tuyến, người ta có thể cá độ bóng đá ở bất cứ đâu và phục vụ cho nhiều sở thích và mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau.

Tuy nhiên, sự hấp dẫn của cá độ bóng đá cũng đi kèm với những rủi ro tiềm ẩn cần được xem xét cẩn thận. Giống như bất kỳ hình thức đánh bạc nào, nó có thể dẫn đến tổn thất tài chính, nghiện ngập và các tác động tâm lý tiêu cực nếu không được quản lý một cách có trách nhiệm. Do tính chất khó lường của các trận đấu bóng đá, bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như phong độ cầu thủ, chấn thương, điều kiện thời tiết và quyết định của trọng tài, có thể khiến ngay cả những phân tích kỹ lưỡng nhất cũng tan thành mây khói.

Và cũng chính vì sự phổ biến của các nền tảng cá độ bóng đá như đã đề cập ở trên, nghĩa là nó sẽ trở nên dễ tiếp cận hơn, đặc biệt đối với các nhóm dễ bị tổn thương như thanh niên và những người có vấn đề về cờ bạc. Chính sự dễ dàng trong việc đặt cược bất cứ lúc nào, cùng với các lời mời chào và tiền thưởng hấp dẫn, có thể làm trầm trọng thêm hành vi bốc đồng và dẫn đến những hậu quả có hại.

Về vấn đề đạo đức trong xã hội

Ngoài các khía cạnh tài chính và tâm lý, thì cá độ bóng đá còn dấy lên những suy ngẫm về vấn đề đạo đức trong một xã hội đang đi theo chủ nghĩa tư bản. Việc thương mại hóa (commodification) môn thể thao này, được thúc đẩy bởi lợi ích thương mại và các động cơ tài chính, có nguy cơ làm lu mờ các giá trị nội tại của nó như tinh thần đồng đội, tinh thần thể thao, và tính công bằng.

Sự phổ biến của các vụ bê bối dàn xếp tỷ số, các tổ chức cá độ bất hợp pháp, và tham nhũng, đã làm suy yếu tính liêm chính của bộ môn bóng đá và làm xói mòn lòng tin của công chúng vào các tổ chức của nó.

Hơn nữa, việc bình thường hóa cờ bạc trong văn hóa bóng đá, thể hiện qua các hợp đồng tài trợ với các công ty cá cược và quảng cáo tràn lan, đã làm mờ ranh giới giữa thể thao và lợi ích thương mại. Sự bình thường hóa này có thể khiến cá cá nhân là người hâm mộ của đội bóng, chấp nhận các tác hại tiềm tàng của cờ bạc và góp phần bình thường hóa thêm hành vi cá độ bóng đá này.

Tạm kết

Mùa giải Euro 2024, ta có thể bắt gặp những dòng tít trên những trang báo như: “Bắt đường dây cá độ bóng đá nghìn tỷ liên quan đến Euro 2024”, “Cá cược nở rộ mùa Euro 2024″ hay là “Web cá độ Euro 2024 xuất hiện trái phép trên App Store Việt Nam”. Điều này làm dấy lên nghi vấn về việc liệu tình trạng phi pháp này có thực sự hết, hay đây vẫn là một nỗ lực từ chính quyền để giải quyết một vấn đề mà khó có thể ‘triệt tận gốc’ được.

Cá độ bóng đá thường đi kèm với câu nói “Còn thở là còn gỡ, dừng lại là thất bại“, nhưng có vẻ đã đến lúc một số bộ phận nên dừng lại và nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, thay vì tiếp tục đâm đầu vào ngõ cụt.