The Millennials Life

Là tác phẩm đoạt giải Phim xuất sắc nhất tại lễ trao giải Oscar lần thứ 89 vào năm 2017, bộ phim Moonlight khắc họa chân thật và tinh tế về nội tâm của người đàn ông khao khát được sống với đúng bản thân của mình, và những gian khổ mà anh phải chịu đựng bởi một cuộc đời không cho phép như vậy.

Moonlight là một bộ phim độc lập được đạo diễn bởi Barry Jenkins và ra mắt vào năm 2016. Câu chuyện của bộ phim theo chân Chiron, một người đàn ông da đen đồng tính, qua 3 giai đoạn khác nhau trong cuộc đời của anh. Người xem theo dõi hành trình của anh lớn lên tại Liberty City, Miami, thiếu vắng người cha và có người mẹ vật lộn với cơn nghiện ma túy, cùng với những áp lực từ xã hội khi là một cậu bé da đen.

Moonlight lột tả những cuộc đấu tranh của Chiron với sự nam tính độc hại, sự kỳ thị đồng tính từ xã hội và việc chấp nhận bản thân. Câu chuyện của Moonlight được kể qua màu sắc, âm thanh và ẩn ý. Chính vì thế, tác phẩm có thể được nhiều người cảm nhận theo nhiều cách khác nhau. Dù người xem không phải là người đồng tính hay là người da đen, họ cũng có thể tìm thấy điều gì đó để đồng cảm với tác phẩm.

* Phần phân tích dưới đây sẽ tiết lộ nội dung của bộ phim

Khái niệm về sự nam tính độc hại được hình thành từ nhỏ

Phần đầu tiên (nhan đề được ghi là ‘Little’), thuật lại những diễn biến của Chiron khi anh còn là một cậu bé mảnh khảnh. 

Ngay từ đầu phim, Chiron đã bị đồng trang lứa chỉ trích vì bị xem là khác biệt và nữ tính. Trong phân cảnh đầu tiên, chúng ta thấy Chiron chạy trốn khỏi 3 cậu bé và một trong số bọn chúng hét lên “bắt lấy thằng bê đê đó“. Người xem có thể thấy sự lo sợ của Chiron khi cậu chốn trong một căn nhà bỏ hoang khỏi đám ranh con. 

Ngay từ những phút giây đầu tiên Moonlight đã nêu bật chủ đề của bộ phim là một câu chuyện buồn về sự kỳ thị những người khác biệt. Phân cảnh trên cho thấy sự phân biệt mà nhiều đứa trẻ da đen đồng tính phải đối mặt khi lớn lên trong sự cô độc và không có ai thật sự là người bạn thấu hiểu.

Chúng ta cũng thấy rõ sự phân biệt đối xử mà Chiron phải đối mặt ở nhà với mẹ mình và sự lạm dụng quyền lực của bà. Trong một phân cảnh cảm động nhất của bộ phim, mẹ của Chiron gọi cậu ấy là ‘thằng bê đê’. 

Tuy câu nói của bà thật sự tàn nhẫn và đau lòng, Chiron lại không hiểu từ đó nghĩa là gì, nhưng sự giận dữ và thù hận của bà đã khiến cậu biết rằng đó không phải là từ tốt. Sau đó, Chiron chỉ nhìn chằm chằm vào người mẹ của anh khi bà bước vào phòng, không thể làm gì vì anh chỉ là một cậu bé mười tuổi không có tiếng nói trong ngôi nhà này.

Ngày hôm sau, Chiron gặp Juan, một người buôn thuốc phiện nhưng có lòng trắc ẩn tới cậu bé. Juan giải thích rằng từ ‘bê đê’ là “một từ được sử dụng để làm cho người đồng tính cảm thấy tồi tệ“. Khi đó, Chiron đã hiểu. 

Mẹ của Chiron phân biệt đối xử với anh.  Bà chế giễu cách anh bước đi và nhận ra rằng anh khác biệt so với tất cả các cậu bé khác. Bà không muốn cậu là người đồng tính và bà nghĩ đó là điều sai trái, vì vậy bà gọi cậu bằng một từ miệt thị và hét từ đó vào anh với đầy sự thù hận. Đây chính là thực tại mà rất nhiều người đồng tính khi phải đối mặt với ‘đấng sinh thành’ của mình là người kỳ thị chính con người của mình

Chiron không thể thoát khỏi sự phân biệt ngay cả trong chính ngôi nhà của mình và giờ đây cậu cảm thấy mắc kẹt. Ta có thể thấy, Chiron lớn lên trong một môi trường kỳ thị đồng tính, và điều đó sẽ ảnh hưởng đến cậu bé suốt phần đời còn lại của mình.

Để liên hệ ra thực tế, những người đàn ông da đen đã phải chịu áp lực rất lớn từ khi còn nhỏ để ‘không mềm yếu’ (một câu nói có thể nghe thấy xuyên suốt bộ phim). Những lý tưởng về nam tính này được củng cố bởi cha mẹ, bạn bè và cộng đồng xung quanh trẻ em và thanh thiếu niên da đen.

Tuy Moonlight chủ yếu nói về sự kỳ thị này trong cộng đồng người da đen, tác phẩm còn liên kết đến sự nam tính độc hại vẫn đang diễn ra trong xã hội ngày nay. Những lý tưởng này đã gây hại cho nhiều cậu bé da đen từ khi còn nhỏ, đặc biệt là những cậu bé không phù hợp với những chuẩn mực giới tính như Chiron, và từ đó tạo ra sự kỳ thị đồng tính lẫn nhau trong cộng đồng đó. 

Sự kỳ thị từ xã hội khi trở thành thanh thiếu niên

Ở phần tiếp theo (nhan đề được đặt là ‘Chiron’), chúng ta thấy cậu bé giờ đây đã là một chàng thiếu niên trung học, tuy nhiên, cuộc sống của cậu vẫn không hề khá hơn chút nào. Với sự ra đi của Juan và người mẹ ngày càng nghiện ngập của mình càng ngày tệ hơn, Chiron giờ đây không còn ai để nương tựa, cho đến khi cậu gặp một cậu trai cùng tuổi tên là Kevin.

Mối tình của Chiron và Kevin dù ngắn ngủi nhưng là điểm sáng của bộ phim. Trong phân cảnh lãng mạn nhất phim, cả 2 chàng trai trẻ bắt đầu hôn nhau trên bãi biển vào một buổi đêm nọ. Động tác của Chiron rất do dự; dù rõ ràng là cậu muốn hôn Kevin, nhưng Chiron phải vật lộn với tất cả sự kỳ thị đồng tính đã ăn sâu vào suy nghĩ của cậu qua nhiều năm.

Nhưng ngược lại, Kevin lại thấy thoải mái hơn trong tình huống này và cảm thông cho Chiron. Kevin bắt đầu kích dục dương vật của cậu bằng tay, và sau khi lên đỉnh, Chiron xin lỗi Kevin, có vẻ như cảm thấy xấu hổ.

Đây có thể là một ví dụ của việc tự kỳ thị sự đồng tính (internalized homophobia) của Chiron. Sau khi cuối cùng có thể thể hiện con người thật của mình mà không bị phân biệt đối xử vì điều đó, thì cậu lại nghĩ điều mình đang cảm thấy là sai trái. Bởi vì mọi sự kiện dẫn dắt đến thời điểm hiện tại đều chối bỏ cậu vì là người đồng tính, nên việc Chiron cũng nghĩ khoảnh khắc này là điều tồi tệ cũng là điều dễ hiểu.

Tuy nhiên, Kevin khẳng định với Chiron rằng cậu không có gì phải hối tiếc cả và đây là một ‘nơi an toàn’ cũng như biến đây là lần trải nghiệm tình dục đầu tiên tích cực đối với Chiron. Kevin là người duy nhất trong phần này khiến Chiron cảm thấy an toàn và được an ủi, chính vì thế, đây là một trường đoạn quan trọng trong quá trình phát triển của Chiron cũng như mối quan hệ của cậu ấy với Kevin.

Nhưng hạnh phúc chưa được lâu, thế giới tàn nhẫn lại đến với Chiron và chia rẽ cậu với Kevin. Sự kỳ thị người đồng tính từ xã hội nói chung và cộng đồng người da đen là một điều gì đó rất to lớn. Chúng ảnh hưởng nghiêm trọng đến con người và luôn để hậu quả xấu. Trong trường hợp của Chiron, sự kỳ thị đồng tính mà cậu phải đối mặt ở trường và ở nhà đã tích tụ dần dần cho đến khi cậu cuối cùng cũng gục ngã.

Chiron bị những kẻ bắt nạt ở trường luôn ‘kiếm chuyện’ là điều gần như luôn xảy ra. Nhưng lần này, cậu như bị một nhát dao đâm vào lưng khi một trong những kẻ đánh cậu lại chính là Kevin, người bạn mà cậu chia sẻ nụ hôn ở bãi biển vào đêm trước.

Tuy Kevin lưỡng lự vì bị những kẻ khác cho hùa vào đánh hội đồng, không thể phủ nhận rằng điều này chính là lần tiếp theo Chiron bị chối bỏ bởi con người của mình bởi người cậu yêu thương.

Chiron giờ đây như ‘giọt nước tràn ly’, cậu không còn muốn bị bắt nạt nữa và cách duy nhất để thoát khỏi mảnh đời khó khăn này, là phải trở thành một người đàn ông thực thụ mà xã hội mong muốn. Cậu sẽ chống trả lại và cho họ thấy rằng cậu là một người đàn ông vì đó là điều mà đàn ông làm – họ chiến đấu bằng vũ lực.

Sáng hôm sau, Chiron bước vào trường và đập một chiếc ghế vào lưng kẻ bắt nạt, khiến cậu bị bắt và đưa vào tù. Trong khi đó, Kevin chỉ đứng nhìn cậu trong chiếc xe giam giữ của cảnh sát. Đây là dấu chấm kết thúc của một Chiron ‘mềm yếu’.

Sự chữa lành vết thương sau khi trưởng thành

‘Black’ là tên nhan đề cuối cùng của bộ phim. Đây cũng là biệt danh của người đàn ông lớn tuổi, vạm vỡ từng có tên là ‘Chiron’; anh giờ đây đã trở thành con người mà xã hội mong muốn anh trở thành. Nhưng đương nhiên, chính trong thâm tâm của Black và người xem biết rằng đây không phải là con người thật của anh. 

Khi bản thân phải chống lại nhiều định kiến, người đó sẽ dựng lên một lá chắn để tự bảo vệ chính mình. Chiron cũng vậy. Anh đã xây dựng một ‘lớp giáp’ quanh mình bằng thân hình cơ bắp và một nhân cách hung hãn.

Điều này có thể khiến người xem cảm thấy thật kỳ lạ và có phần khó hiểu, nhưng đó là điều cần thiết để được chấp nhận trong thế giới này. Đáng tiếc thay, điều này cũng phần nào phản ánh thực tế của nhiều người đàn ông da đen đồng tính ngày nay.

Vào ngày nọ, Black nhận được tin nhắn thoại từ Kevin, đây là lần đầu tiên cả 2 người nói chuyện với nhau kể từ khi Black ra khỏi tù. Kevin sau khi biết tin Black đã được thả, anh mong muốn được gặp mặt để nói chuyện với người bạn cũ của mình. Mặc dù khá là lưỡng lự, anh cuối cùng quyết định ghé thăm Kevin ở một quán ăn vào đêm đó.

Sau vài câu nói tán gẫu, Black về nhà của Kevin, và cả 2 bắt đầu bộc lộ những cảm xúc sâu thẳm bên trong mình. Giờ đây, người đàn ông đứng trước mặt Kevin không còn là Black nữa mà là chàng trai Chiron ngày ấy. Người đàn ông ấy nói: “Anh là người đàn ông duy nhất đã từng chạm tôi. Anh là người duy nhất… tôi chưa thực sự chạm vào ai kể từ khi đó.” Kevin mỉm cười, và Chiron ngả đầu lên bờ vai của Kevin.

Trong phân cảnh cuối cùng của Moonlight, một cậu bé Chiron đang đứng trên bãi biển nhìn ra đại dương, sau đó, cậu quay lưng lại với máy quay. Những âm thanh duy nhất mà khán giả nghe được là tiếng sóng biển và một bản piano u sầu. Cảnh quay được tô điểm bằng màu xanh lam đậm, tương phản với màu cam của cảnh trước đó khi Chiron ngả đầu lên Kevin. 

Người xem có thể nhớ lại ở cảnh phim trước, khi Juan nói với Chiron rằng: “Đến một lúc nào đó, con phải tự quyết định con sẽ trở thành ai. Không thể để người khác quyết định điều đó cho con“. Từ cuộc nói chuyện đó, Chiron cuối cùng giờ đây sẽ quyết định mình là ai và không để thế giới quyết định điều đó cho anh. Thế giới đã buộc Chiron phải trở thành phiên bản mạnh mẽ quá mức để tồn tại, nhưng anh sẽ không để họ quyết định mình là ai nữa. Bởi, Chiron của hiện tại đang trên con đường để làm hòa và chữa lành với chính mình.

Lời kết về Moonlight

Moonlight là một tác phẩm sâu sắc đề cập đến vấn đề phân biệt đối xử qua lăng kính của sự nam tính và kỳ thị đồng tính. Khi chúng ta theo dõi cuộc đời của Chiron, chúng ta thấy anh đối mặt với sự phân biệt đối xử từ bạn bè và mẹ mình, và chính điều này cuối cùng dẫn đến việc Chiron phải tạo nên ‘lớp áo giáp’ để tồn tại trong thế giới gia trưởng và định chuẩn hóa dị tính mà chúng ta sống ngày nay. 

Dù Chiron đã phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, ta vẫn có hy vọng rằng anh có thể chữa lành và làm hòa với chính bản thân mình. Moonlight là một bộ phim đầy ấn tượng mà ai cũng có thể kết nối ở một mức độ nào đó. Nó cũng là một bộ phim cực kỳ quan trọng dành cho những người đàn ông da đen đồng tính mong muốn một câu chuyện tích cực mà không có những khuôn mẫu rập khuôn.

Đôi lúc, Moonlight sẽ mang lại cảm giác đau đớn, nhưng đi kèm với đó cũng là những khoảnh khắc đẹp. Chính những thăng trầm của cuộc sống này đã tô điểm cho cuộc đời của một người đàn ông đồng tính da đen thêm phần sắc sảo.

Xem thêm: One Day (2024): Hãy nói lời yêu nhau trước khi quá muộn