The Millennials Life

#Thoáng là series những bài viết thuộc chủ đề tình dục dưới lăng kính cởi mở và hiện đại

Đi bộ trong khi ngủ (mộng du), nói chuyện khi ngủ (nói mơ), và thậm chí là đi tiểu mất kiểm soát khi ngủ; đều là các dạng rối loạn giấc ngủ mà bạn có thể đã từng nghe qua. Chính bản thân bạn thậm chí cũng chắc đã từng trải qua một hoặc nhiều tình trạng kể trên. Tuy nhiên, có một loại rối loạn giấc ngủ mà bạn có thể chưa biết, đó là hội chứng quan hệ tình dục khi mơ ngủ, hay còn gọi là sexsomnia.

Hội chứng kỳ lạ này là gì?

Sexsomnia, hay còn có cái tên ngắn gọn hơn là miên dâm là một loại rối loạn giấc ngủ hiếm gặp thuộc nhóm parasomnias – là tên gọi chung của tập hợp những hội chứng rối loạn liên quan đến các sự kiện hoặc trải nghiệm không mong muốn xảy ra trong quá trình ngủ, chuẩn bị ngủ, hoặc đến khi thức dậy.

Đặc điểm chính của sexsomnia là việc thực hiện vô ý thức các hành vi tình dục trong khi ngủ. Những lần xảy ra này thường diễn ra trong giai đoạn chuyển tiếp giữa giấc ngủ sâu không mộng mị và trạng thái tỉnh dậy. Các hoạt động của người đó có thể bao gồm từ rên rỉ, chuyển động hông, vuốt ve bộ phận sinh dục, thủ dâm, thậm chí là thực hiện màn dạo đầu (foreplay) hoặc quan hệ tình dục với người khác.

Hội chứng miên dâm còn biểu hiện một loạt các triệu chứng ngầm khác; mỗi triệu chứng có tần suất, cường độ và dạng khác nhau. Bên cạnh các hành vi tình dục khi ngủ, một số triệu chứng phổ biến còn bao gồm nói mơ, mộng du, ác mộng hoặc rối loạn ăn uống khi ngủ (SRED). Điều đáng nói ở đây là, mặc dù một người có vẻ như tỉnh táo khi thực hiện các hành vi đó, họ thực tế vẫn đang ở trạng thái vô thức, thường biểu lộ nét mặt ngơ ngác và mơ hồ. Ngoài ra, người mắc miên dâm không có ký ức về hành vi của họ sau khi tỉnh dậy.

Có một quan niệm sai lầm mà nhiều người hay đề cập đến, đó là sexsomnia giống với mộng tinh, điều này không hoàn toàn đúng. Trong khi hội chứng miên dâm được dùng để chỉ các hành vi thực tế trong khi ngủ, mộng tinh thường chỉ gây kích thích và có thể dẫn đến cực khoái trong giấc ngủ. Tuy nhiên, mộng tinh không thúc đẩy các hành vi tình dục. Do đó, trải nghiệm mộng tinh không đồng nghĩa với việc mắc sexsomnia.

Nguyên nhân gây ra sexsomnia

Nhiều nghiên cứu cho thấy sexsomnia dường như được bắt nguồn từ sự gián đoạn trong quá trình phân chia tự nhiên giữa các giai đoạn giấc ngủ, đặc biệt là giữa REM (chuyển động mắt nhanh) và giấc ngủ không REM. Mặc dù hầu hết các hội chứng trong tập hợp nhóm parasomnias xảy ra trong giấc ngủ REM, sexsomnia thường xảy ra trong giấc ngủ không REM và không liên quan đến giấc mơ.

Theo Carlos Schenck – một bác sĩ tâm thần chuyên về các hội chứng parasomnias, ông cho rằng trong giấc ngủ, các bản năng cơ bản và hành vi nguyên thủy, bao gồm ăn uống, quan hệ tình dục, đi bộ và sợ hãi, có thể xuất hiện một cách không phù hợp.

Tuy nhiên, ta cũng cần phải lưu ý rằng không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa ham muốn tình dục mà không được thỏa mãn và miên dâm. Các yếu tố gây nên sexsomnia đều rất phức tạp và có thể khác nhau ở mỗi người. Căng thẳng, thiếu ngủ, thói quen ngủ kém, lạm dụng chất gây nghiện và các rối loạn tâm lý như trầm cảm và lo âu, đều được cho là góp phần khởi phát hội chứng miên dâm. Ngoài ra, sexsomnia thường xuất hiện đồng thời với các loại rối loạn giấc ngủ khác; cũng như có yếu tố di truyền ở một số người.

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nam giới có khả năng mắc sexsomnia cao gấp 3 lần nữ giới. Tuy nhiên, cũng cần nên xem xét rằng sự khác biệt này có thể bị ảnh hưởng bởi định kiến xã hội và thiên lệch trong việc tự báo cáo triệu chứng bởi bệnh nhân.

Hơn nữa, việc chẩn đoán sexsomnia có thể phức tạp nhiều hơn ta tưởng, do thiếu sự nhận thức ở người mắc. Thường thì những báo cáo về các hành vi liên quan đến miên dâm thường đến từ sự quan sát của bạn đời, hoặc tự bệnh nhân miêu tả về hành vi ban đêm bất thường.

Sexsomnia chỉ được công nhận chính thức là một loại rối loạn từ năm 1986, và cho đến năm 2016, chưa đến 100 trường hợp được ghi nhận trên toàn thế giới. Bởi vì bản chất của ciệc thiếu trí nhớ khi thực hiện những hành vi khiến cho người bệnh khó thừa nhận triệu chứng của họ, góp phần vào sự kỳ thị và thiếu nhận thức về sexsomnia.

Những tranh cãi và hệ quả về pháp lý

Không giống như với các hình thức parasomnia khác, người bị mắc hộ chứng miên dâm có thể bị xoáy vào những tranh cãi do hệ quả pháp lý tiềm ẩn và tổn thương. Trong các trường hợp liên qua đến bị cáo mắc hội chứng miên dâm với nạn nhân không đồng thuận, nó có thể bị coi là hành vi tấn công tình dục. Vì vậy, sexsomnia đã từng được sử dụng làm lời biện hộ trong các vụ án tình dục, gây thách thức cho các chuyên gia pháp y khi xác định mức độ nhận thức và ý định của bị cáo đó trong suốt quá trình thực hiện hành vi đấy.

Sexsomnia có thể gây ra sự lo lắng và xấu hổ cho những người mắc rối loạn này. Tùy thuộc vào hoàn cảnh, nó cũng có thể khiến họ dễ bị lạm dụng.

Nhiều trường hợp thuộc sexsomnia đã dẫn đến những căng thẳng trong các mối quan hệ, như một trường hợp được ghi nhận vào năm 2021. Khi đó, một người phụ nữ đã quan hệ tình dục với người chồng khi đang ngủ. Tuy nhiên, khi tỉnh dậy, cô cảm thấy bị lạm dụng và xúc phạm, dẫn đến tranh cãi, mất lòng tin và đã tạo khoảng cách cảm xúc giữa hai vợ chồng.

Trong một số tình huống, trẻ em cũng có thể trở thành những người chứng kiến bất đắc dĩ hành vi tình dục khi ngủ của cha mẹ, làm phức tạp thêm mối quan hệ gia đình.

Mặc dù miên dâm thường gây căng thẳng, nhưng cũng đã có những trường hợp hiếm hoi khi sự cởi mở trong giao tiếp và nhận thức về loại rối loạn này cho phép nó trở thành một khía cạnh độc đáo trong đời sống tình dục của các cặp vợ chồng lâu dài.

Một số cặp đôi đã phát triển cách tiếp cận vui vẻ đối với sexsomnia, tìm thấy sự hài hước trong tình huống “éo le” này. Họ cho rằng miễn là cả hai đều trong tâm trạng và nhận thức về giới hạn của nhau, việc quan hệ tình dục khi ngủ có thể là một phần được chấp nhận trong trải nghiệm thân mật của họ.

Các phương pháp điều trị thường thấy cho hội chứng miên dâm

Việc chẩn đoán và điều trị hội chứng sexsomnia là rất quan trọng, bởi vì nó có thể gây nên rủi ro cho những người sống chung với bạn, do chính bản thân không kiểm soát được hành động của mình. Bác sĩ có thể khuyến khích bệnh nhân thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn cho bản thân và bạn đời trong khi tìm giải pháp.

Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có liệu trình chữa trị cụ thể cho sexsomnia, nhưng ta vẫn có một số cách để mọi người kiểm soát được tình trạng này.

Thông thường, việc điều trị sẽ tập trung vào những nguyên nhân gốc rễ mà bác sĩ chăm sóc sức khỏe của bạn xác định. Vì vậy, bước đầu tiên của quá trình là ta hãy nên trao đổi với bác sĩ về tất cả các triệu chứng mà bạn có thể đang trải qua. Từ đó, bác sĩ sẽ giúp bạn phát triển một kế hoạch hành động để bắt đầu liệu trình chữa trị.

Vì những yếu tố như căng thẳng, lạm dụng chất kích thích và thiếu ngủ có thể là tác nhân gây nên miên dâm, bác sĩ có thể khuyên bạn thay đổi lối sống để giúp ta cảm thấy bình tĩnh hơn và chuẩn bị tốt hơn cho giấc ngủ ngon. Bạn cũng có thể thực hiện các hoạt động nhằm thay đổi lối sống để bảo vệ sự an toàn cho bản thân và bạn đời, chẳng hạn như quyết định ngủ ở phòng riêng, khóa cửa, tránh các tác nhân kích hoạt, và tạo thói quen ngủ tốt trong khi tìm ra phương pháp điều trị phù hợp.

Nếu bác sĩ của bạn xác định bản thân có vấn đề sức khỏe gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và dẫn đến sự tái phát của sexsomnia, họ có thể kê toa thuốc để điều trị. Loại thuốc cụ thể như thế nào thì còn tuỳ thuộc vào tình trạng của người đó ra sao.

Tư vấn hoặc sử dụng đến liệu pháp tâm lý cũng có thể hữu ích trong việc đối phó với sexsomnia. Điều này được khuyến nghị cho người trải qua hội chứng này, vì việc phải đối phó với những lần tái phát có thể gợi lên nhiều cảm xúc khó xử.

Nó cũng có thể hữu ích cho bất kỳ ai bị miên dâm ảnh hưởng gián tiếp, chẳng hạn như bạn đời của người mắc, người này có thể lo ngại về sự an toàn hoặc thân mật trong mối quan hệ với bạn đời. Khi đó, một nhà trị liệu hoặc cố vấn có thể giúp họ giải quyết những cảm xúc đấy hoặc khuyến khích sự giao tiếp giữa cởi mở hơn giữa hai người.

Kết luận

Sexsomnia (hay miên dâm) là một loại rối loạn giấc ngủ phức tạp và vẫn còn nhiều điều chưa lý giải được. Điều này vừa gây khó dễ cho người bị mắc cũng như những người xung quanh, nhưng cũng phần nào cho thấy sự phức tạp của hoạt động não bộ trong khi ngủ. Bằng cách thúc đẩy sự hiểu biết tốt hơn về tình trạng Y khoa này chúng ta có thể loại bỏ sự kỳ thị, tạo điều kiện cho việc chẩn đoán sớm và góp phần vào sự phát triển các chiến lược điều trị hiệu quả hơn.