Kỷ nguyên công nghệ mở ra cho chúng ta một chân trời mới trong lựa chọn tình ái, đồng thời cũng đem lại nhiều cảm giác bất định hơn bao giờ hết.
Từ buổi đầu của nhân loại, con người đã biết đến ái tình cũng như những thứ xoay quanh nó. Chúng ta ham muốn, yêu thương, ràng buộc, phản bội, và tan vỡ. Tôn giáo và văn hóa là hai yếu tố góp phần không nhỏ vào việc định hình những gì chúng ta biết về đề tài này – đâu là người phù hợp để thành bạn đời, bao nhiêu mối tình thì được xem là đủ, và khi nào sẽ là lúc thích hợp để rời đi.
Nhưng ngoài tôn giáo và văn hóa, giờ đây cả công nghệ cũng góp phần vào câu chuyện yêu đương của con người. Kỷ nguyên công nghệ mở ra cho chúng ta một chân trời mới trong lựa chọn tình ái, đồng thời cũng đem lại nhiều cảm giác bất định hơn bao giờ hết. Tình yêu và nhu cầu về tình yêu của chúng ta vẫn vậy, nhưng cách ta yêu đã thay đổi rất nhiều.
Nếu bạn cho rằng biển xanh không còn nhiều cá, thì hãy thử một lần lướt sóng Internet
Internet đem đến cho con người vô số cơ hội để có cho mình một đối tác tiềm năng, cho dù mục đích của chúng ta là tìm kiếm bạn tình hay bạn đời. Nhớ lại ngày trước, “biển xanh” chỉ mở rộng ra đến đầu làng, đến cửa ngõ thành phố, hoặc xa nữa là biên giới đất nước quê hương, thì giờ đây, chỉ cần vài phút tạo tài khoản và trả lời một số câu hỏi đơn giản trên một ứng dụng hẹn hò bất kỳ, chúng ta có thể thỏa sức “săn tìm” những đối tượng phù hợp với bộ tiêu chí tự tay mình xây dựng từ khắp mọi ngõ ngách trên địa cầu.
Với interent, công cuộc tìm kiếm đối tượng phù hợp của người độc thân trở nên chủ động hơn. Bạn là người nhút nhát? Bạn mặc cảm vì mình đã “quá tuổi hẹn hò”? Bạn ngại vì có những tiêu chuẩn và sở thích không phù hợp số đông hoặc hoàn toàn khác biệt với quy chuẩn xã hội? Không việc gì phải lo lắng vì công nghệ sẽ giúp bạn tìm đến những người có điểm chung với mình, đến với những cộng đồng thật sự dành cho mình. Trong trường hợp không có nhu cầu tìm kiếm người mới, công nghệ cũng sẵn sàng đưa bạn về với… những người cũ – crush thời đi học, người yêu đầu tiên, hoặc bất cứ ai mà bạn mong ngóng một cơ hội thứ hai với họ.
Thế nhưng, đi kèm với tự do lựa chọn là những bất lợi không hề nhỏ. Mấy ai có thể chuyên chú vào yêu đương, vững tin để gắn kết, bỏ đi những so sánh và thật sự tận hưởng hiện tại khi biết rõ rằng vẫn còn đó hàng triệu triệu phương án thay thế khác ngoài kia, tất cả chỉ cách ta một cái chuyển động của ngón tay? Làm sao bạn có thể dành sự quan tâm tốt nhất cho những gì mình đang có nếu cứ mải nhấp nha nhấp nhổm nghĩ ngợi về một lựa chọn phù hợp hơn mà mình vẫn chưa kịp “quẹt” tới?
Đa phần những ứng dụng hẹn hò được thiết lập theo kiểu “tương thích” – chỉ khi cả hai cùng thể hiện sự yêu thích dành cho nhau thì mới có thể bắt đầu trò chuyện. Thiết lập này giúp bảo vệ người dùng cũng như đảm bảo rằng đối tượng họ chọn là đối tượng tiềm năng nhất có thể. Nhưng theo chuyên gia tâm lý trị liệu Esther Perel, những ứng dụng này hoạt động như một bộ lọc. Về căn bản, chúng “giúp giảm việc ai đó bị từ chối”, nhưng đồng thời cũng loại bỏ luôn những thứ khiến giai đoạn tán tỉnh trở nên gợi mời và hấp dẫn hơn với đôi bên. Chúng ta có thể cảm thấy bị kích thích, nhưng liệu chúng ta có thật sự khao khát người kia hay không?
Công nghệ thay đổi cả cách chúng ta phản bội và chia tay
Điện thoại thông minh đã trở thành một trong những “nhu yếu phẩm” của kỷ nguyên công nghệ. Nói như nghệ sĩ hài Aziz Ansari và nhà tâm lý học Eric Klinenberg trong quyển Modern Romance, thì điều này chẳng khác gì việc “mang theo bên mình một quán bar dành cho người độc thân mở cửa 24/7 vậy”.
Chúng ta không cần phải rời khỏi nhà hay phải thật sự gặp gỡ ai khác thì mới có thể ngoại tình. Chúng ta có thể làm điều đó ngay lúc đang ăn cơm, đang trò chuyện, hay đang nằm cạnh người đầu ấp tay gối với mình. Với internet, tình dục trở nên “dễ tiếp cận, vừa túi tiền, và hoàn toàn ẩn danh” (Sex and the Internet – Al Cooper). Sự không chung thủy theo đó cũng trở nên phức tạp và khó định nghĩa hơn. Thế nào là ngoại tình? Nếu họ chỉ send nudes chứ không quan hệ? Nếu người ta chỉ tương tác trên bài đăng mỗi sáng và tâm sự tuổi mộng mơ mỗi đêm chứ không làm gì khác “quá giới hạn”? Phản bội chưa bao giờ trở nên thuận tiện và dễ dàng như thế. Nhưng chính xác thì đến mức nào mới được xem là phản bội?
Bên cạnh đó, công nghệ cũng đa dạng hóa cách thức chúng ta chấm dứt một mối quan hệ. Một cuộc trò chuyện để chính thức kết thúc mọi thứ bỗng trở nên… lạc hậu giữa muôn hình vạn trạng những phương thức chia tay thời @. Bạn có thể đột ngột biến mất không báo trước, hoặc có thể trở nên lạnh nhạt dần dần qua những dòng tin gửi đi tháng Ba nhưng tháng Bảy mới trả lời. Chúng ta chứng kiến ngày càng nhiều người “sợ yêu”, trong khi thực chất nguyên nhân khiến họ chần chừ chỉ là sự sẵn có của những lựa chọn thay thế – miếng ngon thơm phức chắc chắn sẽ mất đi một khi họ gật đầu cam kết.
Công nghệ làm thay đổi mọi thứ, kể cả tình yêu. Đây là điều không thể tránh khỏi. Thế hệ giao thoa như millennials có thể vẫn còn đâu đó những hoài niệm về một tình yêu thời chưa nối mạng, nhưng những thế hệ sau này sẽ có ký ức về một tình yêu khác. Và biết đâu chừng vài chục năm nữa, mọi thứ lại tiếp tục đổi mới? Chúng ta trân trọng những gì mà công nghệ đem đến – ví dụ như quyền tự do lựa chọn, cả khi bắt đầu lẫn lúc kết thúc – nhưng cũng đừng quên rằng đằng sau màn hình kia vẫn là những trái tim nhạy cảm, khao khát sự gần gũi, lòng đồng cảm, và tình yêu thương chân thật.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
Khoa học lý giải tình yêu như thế nào?
Thoát khỏi ‘người yêu’ trong một mối quan hệ độc hại
Những chương trình hẹn hò thực tế cho chúng ta biết điều gì về tình yêu?
Thảo luận về bài viết