Giải Nobel Văn chương 2020 đã được trao cho thi sĩ người Mỹ Louise Glück. Bà được vinh danh với “giọng thơ đặc trưng cùng vẻ đẹp đơn sơ khiến sự tồn tại của cá nhân trở nên một điều phổ quát”.
Nhà thơ Louise Glück sinh năm 1943 tại New York, hiện đang sống ở Cambridge, Massachusetts. Bà đã giảng dạy thơ ca tại nhiều trường Đại học, được phong hàm giáo sư chính của trường Williams (Massachusetts), hiện đang là giảng viên tại Đại học Yale (Connecticut). Là một trong những cây cổ thụ của làng thơ ca Mỹ, nữ thi sĩ 77 tuổi đã từng được trao giải William Carlos Williams (1992), giải Pulitzer cho thơ (1993), giải văn chương Lannan cho thơ (1999), giải Bollingen (2001), giải Sách quốc gia Mỹ cho thơ (2014), và Huân chương Nhân văn quốc gia (2015).
Ảnh: AP Photo/Carolyn Kaster
Các tác phẩm của bà thường mang tính tự truyện, chủ yếu tập trung vào đề tài thời thơ ấu và cuộc sống gia đình, thường xuyên dựa vào chất liệu thần thoại Hy Lạp và La Mã để truyền tải những trải nghiệm cá nhân. Ngoài ra, thơ của Louise Glück còn mô tả những khía cạnh của sang chấn, khát khao và bản thể, thẳng thừng biểu đạt nỗi buồn và sự cô độc (bà từng mắc chứng chán ăn bệnh lý khi học cấp 3). Chủ tịch Ủy ban Nobel Anders Olsson đã ca ngợi giọng thơ của Glück là “đầy hài hước và dí dỏm”. Lựa chọn năm nay của Ủy ban như một lời nhắc nhở rằng, giữa thời đại hỗn độn và hoang mang khi mà tình trạng chia rẽ và phân cực đang xuất hiện ở khắp mọi nơi trên thế giới, thi ca không chỉ vẫn có chỗ đứng mà có thể sẽ là hi vọng cứu rỗi – thậm chí là hi vọng duy nhất – cho nhân sinh.
Bà có trong tay nhiều tập thơ như: Firstborn (Đầu lòng – 1968), The Garden (Mảnh vườn – 1976), Descending Figure (Hình hài hư hao – 1980), The Wild Iris (Nhành diên vĩ dại – tác phẩm được giải Pulitzer), và tập thơ mới đây nhất Faithful and Virtuous Night. Khi được hỏi rằng “newbie” nên bắt đầu với tác phẩm nào của bà, Glück chia sẻ, “Dĩ nhiên sẽ không phải là cuốn thơ đầu tiên rồi, trừ phi bạn đang cần một chút cảm giác khó ở. Các quyển phía sau sẽ ổn hơn đấy. Tôi đặc biệt thích những tập gần đây. Averno sẽ là một lựa chọn tốt cho những người chưa bao giờ đọc thơ của tôi, hoặc quyển mới nhất là Faithful and Virtuous Night.”
Kết quả Nobel Văn chương năm nay khá bất ngờ, bởi Louise Glück không phải là cái tên được mong đợi quá nhiều. Theo hãng tin AP, trước khi giải Nobel Văn chương 2020 được công bố, đứng đầu danh sách đặt cược của nhà cái Ladbrokes (Anh) là nhà thơ Canada Anne Carson (tỉ lệ đặt cược 5/1), tiếp theo là tiểu thuyết gia người Nga Lyudmila Ulitskaya (6/1), tác giả người Canada Margaret Atwood (6/1) và nhà văn vùng Caribe Maryse Condé (6/1). Một số ứng viên tiềm năng khác là nhà văn Mỹ Jamaica Kincaid, nhà văn Nga Lyudmila Ulitskaya, nhà văn Nhật Bản Haruki Murakami, nhà văn Canada Margaret Atwood và nhà thơ, nhà văn người Kenya Ngugi wa Thiong’o.
Giới chuyên môn cũng dự đoán Nobel Văn chương 2020 sẽ là một kết quả an toàn sau một loạt những bê bối gần đây liên quan đến Hội đồng Viện Hàn lâm và cả người nhận giải. Chủ nhân Nobel Văn chương 2019, nhà văn người Áo Peter Handke, từng bị tẩy chay do công khai bảo vệ Slobodan Milosevic – cựu Tổng thống Nam Tư bị cáo buộc các tội danh liên quan đến diệt chủng và tội ác chống lại loài người. Đầu năm 2018, Jean-Claude Arnault, chồng của một thành viên chủ chốt trong Hội đồng, bị hàng loạt phụ nữ tố cáo lạm dụng tình dục. Ngoài ra, ông này đã làm rò rỉ tên người chiến thắng 7 lần. Scandal năm 2018 đã làm nội bộ Hội đồng Viện Hàn lâm lục đục, dẫn đến việc hủy bỏ Giải Nobel Văn chương 2018.
Thảo luận về bài viết