#Thoáng: Revenge porn – Cuộc chiến tình dục thời 4.0

#Thoáng là series những bài viết thuộc chủ đề tình dục dưới lăng kính cởi mở và hiện đại.

Chúng ta có tất cả năm ngôn ngữ tình yêu, nhưng kể từ khi công nghệ ra đời – cụ thể hơn là điện thoại thông minh, ta lại có thể thêm ngôn ngữ thứ sáu: “sexting.”

“Sexting” là sự kết hợp giữa “sex” (tình dục) và “texting” (nhắn tin), có thể hiểu như một hình thức nhận và gửi những hình ảnh thân mật qua ứng dụng tin nhắn cho người yêu hoặc bạn tình. Nhưng sẽ thế nào khi những nội dung vốn riêng tư và nhạy cảm như thế không được gửi đến đúng “địa chỉ” để “tin nhắn ở đâu thì nằm im ở đấy”?

“Sexting” đã nhanh chóng dẫn đến những trải nghiệm không nên có. Tốc độ lan truyền rộng rãi của mạng xã hội và internet đã vô tình dẫn đến các hệ lụy khôn lường như việc quấy rối và bạo lực tình dục trực tuyến. Trong số đó, phải kể đến một hình thức lạm dụng kỹ thuật số đang trở nên đáng báo động trong tình yêu của giới trẻ: revenge porn (trả thù khiêu dâm) – hoặc còn biết đến với tên gọi nonconsensual porn (khiêu dâm không đồng thuận).

Revenge porn – Trả thù khiêu dâm là gì?

Revenge porn là một hình thức “trả thù tình” bằng cách đăng tải trực tuyến những hình ảnh nhạy cảm của đối tác mà không có sự đồng thuận từ họ. Gọi là “trả thù” vì những nội dung đó được công khai với mục đích uy hiếp, tống tiền hoặc trả đũa bạn tình cũ, thậm chí là mối quan hệ hiện tại.

Định nghĩa một cách chính xác và chi tiết hơn, “phát tán” hoặc “đe dọa phát tán” nội dung nhạy cảm của đối tác với mục đích trả thù không chỉ giới hạn trong việc đăng tải hình ảnh lên mạng xã hội hay chia sẻ chúng vào những nhóm chat riêng tư. Trên thực tế, hành vi sai trái đó còn được mở rộng hơn. Việc một ai đó đưa điện thoại của mình cho người ngồi cạnh xem những bức hình/đoạn phim thân mật với bạn tình mà không có sự cho phép của họ cũng được coi là một hành vi trả thù khiêu dâm.

Hàng chục nghìn người mỗi ngày đang là nạn nhân của trả thù khiêu dâm

Năm 2016, một cuộc khảo sát với 3,000 người của tạp chí Data and Society cho thấy, cứ khoảng 1 trong số 25 người Mỹ được ghi nhận là đã bị chia sẻ hoặc bị uy hiếp về việc công bố những hình ảnh nhạy cảm mà không có sự đồng thuận từ phía nạn nhân. Con số đó tăng đột biến đối với đối với phụ nữ ở độ tuổi dưới 30. Cụ thể hơn, kết quả đã cho thấy 1 trên 10 phụ nữ được khảo sát đã kể lại trải nghiệm kinh hoàng của mình khi những hình ảnh nhạy cảm của họ bị lộ trên mạng xã hội.

Một nghiên cứu khác vào năm 2017 của Úc cho thấy cứ 5 người thì có 1 người đã bị phát tán ảnh khỏa thân. Cũng trong cùng khoảng thời gian đó, v hơn 51,000 báo cáo về nội dung khiêu dâm trả thù chỉ trong vòng một tháng đầu năm, dẫn đến việc trang mạng xã hội này đã phải vô hiệu hóa hơn 14,000 tài khoản vi phạm.

Với số nạn nhân tăng lên ngoài tầm kiểm soát, Google cùng nhiều công ty công nghệ khác như Reddit hay Twitter cũng đã đưa ra những biện pháp ngăn cản việc lan truyền các nội dung nhạy cảm và trái pháp luật như thế.

Trên thực tế, đến năm 2019, luật cấm trả thù khiêu dâm đã có trên sách ở các quốc gia như Anh, Xứ Wales, một số vùng lãnh thổ của Úc, và 37 tiểu bang và thủ đô Washington, D.C. của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, hàng nghìn người mỗi ngày vẫn đang đối mặt với những mối đe dọa từ chính người bạn tình của mình, hoặc đang bị dày vò khi nhìn thấy những hình ảnh nhạy cảm của bản thân lan truyền khắp mạng internet.

Hơn cả cảm giác xấu hổ vì bị lộ ảnh nhạy cảm, khiêu dâm trả thù còn là sự phản bội lòng tin

Dựa theo kết quả nghiên cứu của công ty phần mềm bảo mật McAfee, việc chia sẻ ảnh khỏa thân hay những nội dung thân mật với bạn tình là thói quan phổ biến ở các cặp đôi ngày nay. Theo đó, gần 49% các cặp đôi đã chia sẻ những ảnh, tin nhắn hoặc video liên quan đến tình dục. Đó là thói quen tự nhiên của những người trẻ, đồng thời là một cách để “giữ lửa” cho những cặp đôi đang phải tạm xa nhau.

Đến một thời điểm nào đó trong các mối quan hệ, khi lòng tin đã được xây dựng ở cả hai phía, việc gửi cho nhau những nội dung gần gũi như thế là điều quá đỗi bình thường. Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi niềm tin đó bị phá vỡ? Khi những dữ liệu vốn là riêng tư, thân mật thế bị mang đi công khai với các đối tượng khác, lòng tin dành cho nhau cũng gần như theo đó mà sụp đổ.

Bên cạnh đó, những nội dung khiêu dâm trả thù còn được sử dụng để thao túng và kiểm soát nạn nhân. Vì xấu hổ, lo lắng bị phơi bày, các nạn nhân thường buộc mình phải làm theo ý muốn của thủ phạm. Chính sự lo lắng có thể gây ra những tác động tàn phá cuộc sống.

Khả năng kiểm soát những hình ảnh của chính mình gần như vuột khỏi tầm tay

Eri Kim – Giám đốc cấp cao chịu trách nhiệm thực hiện các chương trình cộng đồng tại tổ chức phi lợi nhuận Safe Horizon chuyên cung cấp dịch vụ cho những nạn nhân sau chấn thương tình dục, cho biết: “Khiêu dâm trả thù, dưới một góc nhìn nào đó, không chỉ vi phạm quyền riêng tư của đối tác, mà điều đó còn tước đi cả về phẩm giá của họ. Khi đó, sự kiểm soát những hình ảnh của chính mình gần như vuột khỏi tầm tay của họ. Các nạn nhân không biết chúng đã ‘đi’ bao xa và ai đã thấy chúng.”

Quá trình nỗ lực để có thể gỡ bỏ những hình ảnh không mong muốn của mình khỏi Internet có thể gây tổn thương cho chính những nạn nhân.

Không hề đơn giản để bạn có thể xóa bỏ tất cả những nội dung nhạy cảm đó. Chưa kể là ngay tại thời điểm nhận ra hình ảnh của bản thân trên khắp mạng internet, tâm trạng khốn cùng còn khiến bạn trở nên hoảng loạn hơn khi phải đối mặt với “tai nạn” này.

Việc tìm cách gỡ ảnh khiêu dâm xuống trở thành một gánh nặng cho những nạn nhân.

Eri Kim nói

Ngay cả khi những nạn nhân nhờ đến sự giúp đỡ của chuyên gia, một sự thật đau lòng khó chấp nhận khác lại xảy đến: Với tốc độ ánh sáng của internet, “vết nhơ” đó không cách nào có thể hoàn toàn xóa bỏ được.

Giám đốc điều hành của công ty đánh giá rủi ro mạng GreyCastle Security, Reg Harnish cho biết: “Một khi hình ảnh và video được hiển thị hoặc đăng tải, khả năng truy cập vào chúng là vô hạn. Ý tôi nói ở đây là ngay cả khi bạn đã xóa bỏ thành công hình ảnh từ một trang web, các chuyên gia như tôi vẫn không cách nào đảm bảo được rằng những nội dung đó, chưa có ai đã chụp màn hình, sao chép, lưu trữ, hoặc thậm chí đã đăng tải lên một nơi khác. Không có cách nào để biến mọi thứ trở về như từng xảy ra cả.”

Khi những “niềm tin ảo” từ phía nạn nhân có thể nhấn chìm cuộc sống của họ

Theo Emily Dworkin – một nhà nghiên cứu các tác động tâm lý của chấn thương tại Đại học Y khoa Washington, việc nhìn thấy những đoạn phim/hình ảnh riêng tư của bạn bị lan truyền trên mạng xã hội một cách không tình nguyện sẽ dễ dàng khiến bạn tạo ra những “niềm tin ảo” – như việc đổ lỗi cho bản thân hoặc cho rằng tất cả mọi người đều sẽ quay lưng với mình.

Nhiều nạn nhân cho rằng khoảnh khắc họ nhìn thấy những bức ảnh khỏa thân của mình trên mạng là phần tồi tệ nhất. Bị lạm dụng bằng hình ảnh gây ra cho nạn nhân những ngược đãi tâm lý một cách tàn nhẫn. Trên thực tế, đối với nhiều người, mối đe dọa bị phơi bày còn gây thiệt hại lớn hơn việc phát tán hình ảnh của họ. Họ lo ngại về điều gì sẽ xảy ra nếu nội dung nhạy cảm đó bị phát tán đến tay bạn bè, gia đình và đồng nghiệp.

Những cuộc trò chuyện khó xử với sếp, trả lời những câu hỏi than trách của người thân, nhận được những ánh nhìn kỳ lạ từ đồng nghiệp, và những bài đăng tục tĩu từ cộng đồng mạng.

Một cuộc khảo sát từ tổ chức phi lợi nhuận End Revenge Porn với 1,600 nạn nhân của hành vi khiêu dâm trả thù cho thấy: 51% nạn nhân đã từng có ý định tự tử. Ngoài ra, một nghiên cứu khác thực hiện trên 18 nạn nhân của vụ trả thù khiêu dâm cũng bổ sung: các nạn nhân của khiêu dâm trả thù thường có nhiều khả năng bị lo lắng, trầm cảm và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).

Có cách nào để hạn chế những rủi ro này không?

Câu trả lời là có và không.

Trước hết, với những ai đang cân nhắc bấm nút gửi ảnh cho đối tác của mình, hãy thận trọng hơn với quyết định của bạn. Liệu rằng gửi một bức ảnh hoặc video thân mật cho người đó có thực sự đáng và cần thiết hay không?

Nếu câu trả lời vẫn là có, bạn có một số biện pháp hạn chế rủi ro như sau. Một bức ảnh khó nhận diện có thể sẽ là một lựa chọn an toàn mỗi khi “sexting.” Cố gắng đừng để lộ mặt, những chi tiết đặc trưng như hình xăm hoặc vết sẹo trong khung hình.

Bên cạnh đó, để tăng độ bảo mật cho những nội dung riêng tư, bạn có thể sử dụng các ứng dụng được mã hóa như Signal để gửi video và tin nhắn văn bản một cách an toàn hơn. Tuy nhiên, bạn nên đặt câu hỏi này cho bản thân: Dẫu biết tin nhắn gửi đi có thể sẽ mang về không ít rủi ro (nên bạn mới cần dùng đến một ứng dụng để bảo vệ chúng), thế tại sao bạn vẫn đang làm điều khả năng cao là gây bất lợi cho chính mình?

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, chuẩn bị cho mình một tâm thế vững vàng trước sự tấn công bất ngờ từ những người bên cạnh bạn vẫn là điều nên làm.

Thực sự không có phương pháp nào ‘an toàn’ 100% khi “sexting” cả. Sẽ dễ dàng hơn nếu bạn không là điều đó, nhưng tôi biết đây là một lời khuyên không thực tế lắm, chẳng phải con người ta khi yêu thì sẽ “vì yêu cứ đâm đầu” sao?

Một vài mẹo trên tôi chia sẻ cho các bạn đang có ý định gửi ảnh thân mật cho bạn tình, đó không phải là cách để bạn có thể ngăn chặn những rủi ro bị trả thù tình – hay nói cách khác là bị phản bội lòng tin. Nên nhớ rằng quyền hạn đó không nằm ở bạn, mà sẽ do chính đối tác của bạn nắm giữ.

Eri Kim chia sẻ

Dành cho những ai đang bất lực nhìn những hình ảnh nhạy cảm của mình trôi dạt trên các trang mạng…

Đừng dành quá nhiều chú ý vào những thứ bạn không kiểm soát được – chẳng hạn như việc lo lắng xem ai có thể đã thấy hoặc chưa thấy hình ảnh hoặc video của bạn. Những suy nghĩ như vậy không mang lại lợi ích và thậm chí chúng còn có thể khiến bạn rơi vào vòng xoáy lo lắng. Thay vào đó, hãy cố gắng chuyển trọng tâm sang những điều mà bạn có thể thực sự làm để giảm bớt sự căng thẳng hiện tại.

Việc để hình ảnh, tin nhắn hoặc video khiêu dâm của chính mình bị công khai quả thực không phải chuyện nhỏ. Tuy nhiên, đây không phải là dấu chấm hết cho cuộc đời bạn.

Không phải ai cũng xấu tính đến mức từ chối làm việc, giao tiếp hoặc đi chơi với bạn chỉ vì một người xấu xa khác đã xâm phạm quyền riêng tư, sự an toàn và lòng tin của bạn. Bạn xứng đáng nhận được nhiều điều tốt đẹp hơn thế.

Eri Kim giải thích

Kim còn đề nghị những nạn nhân nên cân nhắc tư vấn bằng cách liên hệ với bác sĩ trị liệu, tốt nhất là một người chuyên về chấn thương tình dục.

Cố gắng ‘lùi một bước’ và nhìn thẳng vào vấn đề, chấp nhận những gì đang thật sự diễn ra. Một số người cảm thấy hữu ích khi họ tưởng tượng và viết ra phản ứng của mình nếu nạn nhân không phải là bản thân họ mà là một người bạn thân khác.

Nếu bạn thấy rằng bạn đang tự trách bản thân về những gì đã xảy ra hoặc mối quan hệ của bạn với những người xung quanh đột nhiên bị ảnh hưởng bởi sự thất vọng, mất niềm tin, hãy biết rằng đó không phải do bạn mà ra. Và trên tất cả, hãy rộng lượng với chính mình.

Xem thêm:
#Thoáng: Sự “hoang đường” của chứng nghiện tình dục
#Thoáng: Các loại “tình dục mạo hiểm” cùng sự biến hóa muôn hình vạn trạng
#Thoáng: Khi những tiếng ồn “ướt át” không đo được đường “lên đỉnh”