Thông qua nghệ thuật tranh thủy mặc, những tác phẩm của Trương Hán Minh không chỉ tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên đất trời qua bàn tay gạo cội, mà đây còn là lời tự tình với cội nguồn văn hóa hàng ngàn năm tuổi của cố hoạ sĩ.
Triển lãm tranh thuỷ mặc của cố hoạ sĩ Trương Hán Minh – nằm trong khuôn khổ sự kiện nghệ thuật Kể Chuyện Nghìn Năm tại Lotus Gallery, như một lời tri ân sâu sắc đến di sản văn hóa Việt Nam. Đây không chỉ là sự kiện tôn vinh những giá trị truyền thống, mà còn là hành trình khơi dậy tinh thần dân tộc qua từng nét cọ của một bậc thầy đã đưa nghệ thuật tranh thủy mặc đến gần hơn với công chúng hiện đại.
Dưới bàn tay tài hoa của ông, những bức tranh không chỉ đơn thuần là hình ảnh của làng quê yên bình hay cảnh sắc thiên nhiên, mà còn chứa đựng những giá trị sâu sắc về chân – thiện – mỹ, như một lời tự tình của hồn nước, gợi nhớ về mối liên hệ giữa truyền thống và thời đại. Trong không gian tĩnh lặng của triển lãm, từng tác phẩm thủy mặc vang vọng tiếng nói từ quá khứ, gợi lên niềm tự hào về văn hóa Việt Nam được gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ.
Những điều cần biết trước khi đến với triển lãm tranh thuỷ mặc của cố hoạ sĩ Trương Hán Minh
Tranh thủy mặc – một loại hình nghệ thuật cổ điển đầy tinh túy có nguồn gốc từ Trung Quốc, là một phong cách hội họa cổ xưa, trong đó người nghệ sĩ sử dụng mực đen và nước để vẽ nên những tác phẩm đầy tinh tế trên nền giấy hoặc lụa.
Khác với các loại tranh khác, tranh thủy mặc không chú trọng vào chi tiết hiện thực mà hướng tới việc biểu đạt cái thần và cảm xúc sâu sắc của cảnh vật hoặc con người qua từng nét bút. Đặc điểm của loại hình này là sự tối giản nhưng đầy biểu cảm, trong đó từng đường nét đều được cân nhắc kỹ lưỡng, vừa phóng khoáng vừa trầm lắng, như chính dòng chảy của thiên nhiên. Và hoạ sĩ Trương Hán Minh là một trong những gương mặt tiêu biểu của nghệ thuật tranh này tại Việt Nam.
Sinh năm 1951 tại Sóc Trăng, ông đã sớm bộc lộ tài năng thiên bẩm trong hội họa và dần khẳng định tên tuổi của mình không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế. Với hơn 50 năm cống hiến cho nghệ thuật, Trương Hán Minh được biết đến như một trong những bậc thầy hiếm hoi thành công trong việc giữ gìn và phát triển dòng tranh thủy mặc.
Đối với Trương Hán Minh, tranh thủy mặc không chỉ là một loại hình nghệ thuật mà còn là phương tiện để ông truyền tải tâm hồn và giá trị văn hóa qua từng tác phẩm. Những bức tranh của ông thường gợi lên hình ảnh quê hương với cánh đồng lúa, làng quê thanh bình hay những rặng núi mờ sương – biểu tượng của sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
Tuy tiếp nhận nghệ thuật tranh thủy mặc từ truyền thống Trung Hoa, Trương Hán Minh đã khéo léo thổi vào đó những nét đặc trưng của văn hóa Việt, tạo nên sự kết nối sâu sắc giữa 2 nền văn hóa trong từng tác phẩm.
Mối liên kết của Trương Hán Minh với thể loại tranh thủy mặc không chỉ dừng lại ở kỹ thuật điêu luyện mà còn ở cách ông biến những bức tranh thành lời tự sự, mang hồn quê Việt và cái đẹp vĩnh cửu của tự nhiên. Chính vì vậy, ông không chỉ là một nghệ sĩ lớn mà còn là một người gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống, giúp tranh thủy mặc trở thành cây cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa văn hóa và tâm hồn con người.
Tổng quan và những bức hoạ tiêu biểu
Triển lãm tranh thủy mặc của cố họa sĩ Trương Hán Minh tại sự kiện nghệ thuật Kể Chuyện Nghìn Năm không chỉ là nơi trưng bày các tác phẩm, mà còn là một chuyến hành trình đưa người xem trở về với thiên nhiên và cội nguồn văn hóa hàng ngàn năm tuổi.
Tất cả các bức tranh trong triển lãm được vẽ bằng mực in trên giấy, một chất liệu truyền thống trong nghệ thuật thủy mặc, và được đóng khung kính, treo trên tường hoặc đặt trên giá vẽ. Tổng thể, nơi đây mang không khí trang trọng và tĩnh lặng, giúp đưa người xem gần hơn vào thế giới yên bình của thiên nhiên Việt Nam.
Chủ đề chính của các tác phẩm xoay quanh phong cảnh thiên nhiên, từ hình ảnh cây trúc thanh thoát, ruộng bậc thang, đến những cảnh núi tuyết hùng vĩ hay “biển” mây trên đỉnh Hoàng Sơn. Một số tác phẩm còn tái hiện dòng suối đá mòn, những đỉnh núi xa xăm phủ mây trắng, tất cả tạo nên một không gian thiên nhiên bình yên và tĩnh lặng.
Không chỉ dừng lại ở cảnh vật, Trương Hán Minh còn đưa vào tranh hình ảnh động vật, từ những chú trâu cần mẫn, ngựa phi mạnh mẽ, cho đến những loài chim và bướm bay lượn, tất cả đều gợi lên sự sống động và hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
Một số bức tranh tiêu biểu như Mã đáo công lai / Mã đáo thành công (2013) và Long Mã Tinh Thần / Phi Mã thể hiện rõ sự tinh tế của họa sĩ trong việc phác họa động vật, đặc biệt là hình tượng chú ngựa đen ở nhiều tư thế khác nhau trên nền trắng, với rất ít chi tiết cảnh vật, làm nổi bật sự mạnh mẽ và tự do của loài vật này.
Trong khi đó, bức Hà Dương Lệ Ảnh / Cảnh đẹp nơi đầm sen là sự kết hợp hoàn hảo giữa thiên nhiên và động vật, với hình ảnh đầm sen trong veo, cánh sen xanh ngọc, hoa sen trắng, và những chú cá vàng bơi lội bên dưới, mang lại cảm giác thanh thoát và yên bình.
Một trong những bức tranh cũ nhất của triển lãm là Đinh Sửu Niên Hạ / Năm Đinh Sửu (1997), mô tả thác nước lớn đổ xuống dòng sông, với những làn nước trắng xóa gần như bao phủ toàn bộ khung hình. Nếu chú ý kỹ, ta sẽ thấy bóng dáng ba con chim bay qua trung tâm, một chi tiết nhỏ nhưng thể hiện sự tinh tế trong nét vẽ của họa sĩ.
Ngược lại, bức tranh mới nhất Thăm thú hồ Sen (2020) lại mang đến cảm giác tươi mới với những đóa sen hồng nở rộ giữa những cánh sen xanh ngọc bích. Phía bên trái bức tranh, hình ảnh hai chú chim nhỏ với bộ lông xanh lá và bụng màu cam đang đậu trên cành lá sen, hót líu lo, tạo nên một không gian sống động và tràn đầy sức sống.
Cố họa sĩ Trương Hán Minh từng chia sẻ: “Tranh của tôi thực ra rất đơn giản vì tôi dùng bút pháp giống như thư pháp. Đây là thứ bút pháp gọn gàng không có tái bút và sửa chữa, hạ bút xuống là vẽ xong. Tôi chẳng có tuyệt chiêu gì, chỉ do chăm chỉ nên thuần thục”.
Và quả thật là vậy, có thể nhận thấy qua triển lãm trưng bày lần này, ông không chỉ thể hiện tài năng điêu luyện mà còn bộc lộ sự khiêm nhường và kiên nhẫn trong suốt hành trình nghệ thuật. Phong cách vẽ của ông, giống như thư pháp, được thực hiện với sự chính xác và tinh tế, không có chỗ cho sự lặp lại hay sửa chữa. Điều này phản ánh sự tận tâm và kỷ luật mà ông đã dành cho mỗi tác phẩm.
Sự kiện trưng bày không chỉ giới thiệu vẻ đẹp của từng bức tranh thủy mặc mà còn là minh chứng cho tinh thần làm việc chăm chỉ và sự thuần thục của cố họa sĩ Trương Hán Minh, nơi từng nét cọ chứa đựng cái hồn của người nghệ sĩ, không phô trương nhưng đậm chất tự nhiên và chân thật, đồng thời là sự kết hợp hoàn hảo giữa những tác phẩm nghệ thuật mang dấu ấn cá nhân của ông với thiên nhiên và văn hóa Việt Nam, khơi gợi trong lòng người xem niềm tự hào và sự kết nối với truyền thống văn hóa lâu đời.
Đôi nét về hoạ sĩ Trương Hán Minh
Cố họa sĩ Trương Hán Minh (1951 – 2021) sinh trưởng tại Chợ Lớn, nơi lưu giữ các nét truyền thông văn hóa lâu đời của cộng đồng người Hoa tại Sài Gòn. Ông tốt nghiệp Học viện Nghệ thuật Đông Phương được sáng lập tại Chợ Lớn bởi danh họa thủy mặc Lương Thiếu Hằng, vànhanh chóng ghi dấu ấn với dòng tranh này tại thị trường nghệ thuật Việt nam.
Trong hành trình du hành nghệ thuật hơn bốn thập kỷ, ông ghi lại những ký ức của thiên nhiên bốn mùa, từ hình ảnh núi non hùng vĩ đến những biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Việt như hoa sen, làng nội, lũy tre và những cánh đồng xanh mướt trải dài.
Sáng lập Nghệ Uyn Hán Minh, ông mang trong mình tâm huyết lưu giữ và phát triển các giá trị tinh hoa của nghệ thuật thủy mặc, cũng như tạo ra không gian hoạt động nghệ thuật cho các lớp họa sĩ kế thừa. Bên cạnh đó, với những tác phẩm nghệ thuật của mình tại các triển lãm gây quỹ từ thiện trong và ngoài nước, ông đã có những đóng góp tích cực cho các quỹ từ thiện nhằm hỗ trợ trẻ em nghèo và những hoàn cảnh khó khăn.
Khép lại hành trình sáng tạo của mình, Trương Hán Minh đã để lại không chỉ những tác phẩm nghệ thuật giá trị mà còn là một nhân cách cao đẹp với sự cống hiến không ngừng cho tinh thần nghệ thuật vị nhân sinh.
Một số thành tựu nổi bật:
- Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam.
- Hội trưởng Hội Mỹ thuật người Hoa.
- Hội trưởng danh dự Hội Thư pháp TP.Hồ Chí Minh.
- Từng giữ chức vụ chủ nhiệm bộ môn Mỹ thuật và giảng dạy hội họa thủy mặc tại nhiều trường đại học.
- Tác phẩm đã nhiều lần được in vào Tuyển tập tranh vẽ Mỹ thuật toàn quốc và Tuyển tập tranh danh nhân nhiều nước trên thế giới.
- Tác phẩm được Viện Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Viện Bảo tàng Văn hóa Các dân tộc Việt Nam, Viện Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh sưu tầm.
- Giải ưu tú khắc ấn thư họa quốc tế do Bộ Văn hóa Trung Quốc, Viện nghiên cứu thư họa và Trung tâm nghệ thuật Nhân tài thư họa trao tặng (2005).
- Nhiều lần đoạt giải do Hội Văn học Nghệ thuật Các dân tộc Việt Nam trao tặng (2005 – 2016).
Một số thông tin về triển lãm tranh của hoạ sĩ Trương Hán Minh:
- Địa điểm: Lotus Gallery (bên trong C.space – Integrated Design Complex), Số 12-13, đường N1, Phường Tân Thuận Đông, Quận 7.
- Thời gian trưng bày: đến hết ngày 27.10.2024
- Thời gian diễn ra đêm nhạc Chuyện Của Đó: 24 & 26.10.2024 (18:30 – 21:30). Đăng ký trước và có thu phí
- Giờ mở cửa: 09:00 – 18:00
- Vào cửa tự do
Xem thêm những bài viết khác dưới đây:
- Nghệ sĩ Nguyễn Ngọc Tuấn chia sẻ về quá trình hình thành nên triển lãm tranh “1 x 2”
- Triển lãm “iii.x_Unrealized Utopia” của Arlette Quỳnh-Anh Trần: Tương lai không tưởng được tái hiện qua máy móc
- Nét đẹp của những quán cà phê vỉa hè tại Sài Gòn
